Na czym polega restrukturyzacja firmy?

Nadrzędnym celem restrukturyzacji firmy jest ochrona przed koniecznością ogłaszania upadłości. Ochrona ta zawarta jest w przepisach prawa restrukturyzacyjnego. Nie regulują one samej kwestii reorganizacji przedsiębiorstwa, dając jednak narzędzia do jej przeprowadzenia. Zatem na czym polega restrukturyzacja firmy? Jakie są etapy postępowania restrukturyzacyjnego? Jak doprowadzić do zawarcia układu z wierzycielami? Na te pytania odpowiemy w niniejszym artykule.

Restrukturyzacja firmy – czas na wprowadzenie zmian.

Postępowanie restrukturyzacyjne inicjuje przedsiębiorca niewypłacalny bądź zagrożony niewypłacalnością. W związku z tym w celu przeprowadzenia restrukturyzacji firmy konieczne jest zapewnienie odpowiednich warunków dla przedsiębiorstwa (np. ochrona przed egzekucją). Pozwoli to na przebudowę struktury firmy bądź jej modernizację i zawarcie układu z wierzycielami. Kolokwialnie można rzec, że postępowanie restrukturyzacyjne pozwala złapać dłużnikowi oddech na wprowadzenie stosownych zmian w funkcjonowaniu jego przedsiębiorstwa. Jakie są zatem skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego?

Skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego

Proces restrukturyzacyjny polega przede wszystkim na dokładnej analizie kondycji finansowej firmy, a następnie na zaplanowaniu i wdrożeniu działań, które mają przywrócić przedsiębiorstwu długoterminową płynność finansową. Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego powoduje między innymi, że:

• dłużnik nie reguluje swoich zobowiązań objętych układem (z wyjątkiem tych powstałych po otwarciu postępowania),
• postępowania egzekucyjne są zawieszane z mocy prawa,
• możliwe jest uchylenie dokonanych wcześniej zajęć rachunków bankowych dłużnika,
• postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności zabezpieczonej na mieniu dłużnika (przykładowo z nieruchomości) mogą być zawieszone maksymalnie na trzy miesiące (nie dotyczy to sanacji oraz sytuacji, gdy wierzyciel otrzymuje całkowite zaspokojenie),
• niedopuszczalne jest wypowiedzenie umowy najmu bądź dzierżawy nieruchomości, w której prowadzone jest przedsiębiorstwo dłużnika (pod warunkiem, że dłużnik reguluje płatności z tytułu czynszu bądź dzierżawy, które powstały po otwarciu postępowania),
• niedopuszczalne jest wypowiedzenie umowy kredytowej bądź pożyczki w zakresie środków postawionych do dyspozycji przed dniem otwarcia postępowania,
• leasingodawca nie może wypowiedzieć umowy leasingu z tytułu zaległości objętych układem,
• niedopuszczalne jest również wypowiedzenie umów kluczowych dla działalności operacyjnej przedsiębiorstwa. Spis tych umów sporządza nadzorca sądowy w terminie 21 dni od otwarcia postępowania,
• zarządca sądowy w sanacji może odstąpić od nierentownych umów bez konieczności płacenia kar umownych,
• zarządca sądowy może również przeprowadzić redukcję zatrudnienia na zasadach identycznych jak syndyk w upadłości.

Na czym polega restrukturyzacja firmy? Plan restrukturyzacyjny i propozycje układowe

Zdarzają się sytuacje, gdzie restrukturyzacja opiera się wyłącznie na restrukturyzacji zadłużenia, czyli oddłużeniu firmy. Polega to zazwyczaj na:

• redukcji zadłużenia (standardową opcją jest umorzenie całości odsetek i kosztów windykacji oraz dochodzenia należności, możliwe jest również umorzenie części należności głównej),
• odroczeniu terminu zapłaty,
• ustaleniu nowych zasad spłaty zobowiązań objętych układem z wierzycielami,
• konwersji zadłużenia na udziały bądź akcje.

Dłużnik musi jednak pamiętać, że łatwiej będzie mu przekonać wierzycieli do zawarcia układu, jeśli nadzorca bądź zarządca sądowy sporządzi solidny plan restrukturyzacyjny. Informacje do planu musi zaś dostarczyć sam dłużnik. Do roli nadzorcy bądź zarządcy sądowego jest zaś opracowanie tych danych oraz sporządzenie analiz ekonomicznych i testu prywatnego wierzyciela.

Przyspieszone postępowanie układowe

W tym miejscu warto wyjaśnić, czym jest przyspieszone postępowanie układowe i dlaczego może ono być korzystne dla przedsiębiorcy, który zdecydował się na restrukturyzację swojej firmy. Otóż przyspieszone postępowanie układowe jest rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego, dzięki któremu dłużnik może zawrzeć układ z wierzycielami po spo­rzą­dze­niu i za­twier­dze­niu spi­su wie­rzy­tel­no­ści.  Inne rodzaje postępowania restrukturyzacyjnego to m.in. postępowanie sanacyjne, postępowanie o zatwierdzenie układu czy postępowanie układowe.

Tego typu postępowanie umożliwia przedsiębiorcy przedsięwzięcie kroków naprawczych. Co ważne, przyspieszone postępowanie układowe jest możliwe w sytuacji, gdy suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności uprawnionych do głosowania nad układem. Z pewnością jest to rozwiązanie, które warto rozważyć, szczegółnie jeśli restrukturyzacja firmy wydaje się jedynym sposobem na uchronienie jej przed upadłością. 

Może Cię również zainteresować: Kiedy można ogłosić upadłość firmy?

Postępowanie o zatwierdzenie układu najszybszą opcją na restrukturyzację firmy

Obecnie najbardziej popularnym rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego jest postępowanie o zatwierdzenie układu (dalej jako „PZU”) ze skutkiem obwieszczenia o dniu układowym. Atrakcyjność PZU wynika z kilku jego cech:

1. szybkości otwarcia postępowania i tym samym zapewnienia parasolu ochronnego dla przedsiębiorstwa,
2. szerokiej ochronie dla restrukturyzowanej firmy (porównywalnej, z tą jaką daje postępowanie sanacyjne),
3. zazwyczaj niższymi kosztami postępowania restrukturyzacyjnego (w porównaniu z pozostałymi rodzajami postępowań).
Postępowanie o zatwierdzenie układu otwiera nadzorca układu, czyli osoba mająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, z którą dłużnik zawiera umowę o nadzór nad postępowaniem. W tym przypadku dłużnik ma bowiem swobodę w wyborze osoby nadzorcy. W pozostałych rodzajach postępowań to zazwyczaj sąd decyduje o powołaniu nadzorcy bądź zarządcy. Terminy rozpatrywania przez sądy restrukturyzacyjne wniosków o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego bywają różne. Zazwyczaj są jednak dłuższe, niż termin w jakim nadzorca może otworzyć postępowanie o zapewnić ochronę przedsiębiorstwu. Przykładowo w większych ośrodkach orzeczniczych (Gdańsk, Warszawa) rozpatrzenie wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego może potrwać nawet 8 miesięcy. Nadzorca układu po analizie sytuacji przedsiębiorstwa może zaś otworzyć postępowanie nawet w tydzień. W restrukturyzacji czas jest bardzo ważną determinantą, stąd tak duże powodzenie ma postępowanie o zatwierdzenie układu.

Sama procedura przeprowadzenia głosowania może trwać maksymalnie cztery miesiące. Jeśli w tym czasie dojdzie do zawarcia układu to dłużnik składa do sądu wniosek o zatwierdzenie układu. Po zatwierdzeniu układu przez sąd dłużnik zaczyna jego wykonywanie zgodnie z postanowieniami układu. Termin rozpatrzenia wniosku zależy również od tego w jakim sądzie prowadzone jest postępowanie. Obecnie (tj. maj 2023 r.) we wspomnianej Warszawie bądź Gdańsku czeka się nawet do roku na rozpatrzenie wniosku. Mniejsze ośrodki orzecznicze jak Elbląg czy Zielona Góra rozpatrują wnioski w nawet miesiąc.

Prawo restrukturyzacyjne a zakres planu restrukturyzacji

Zakres planu restrukturyzacyjnego określa art. 10 prawa restrukturyzacyjnego. Jest to minimum co do zawartości planu restrukturyzacyjnego, który warto, aby wykraczał poza zakres wskazany przez ustawodawcę. Sporządzenie planu restrukturyzacyjnego wymaga znajomości prawa, ekonomii oraz branży restrukturyzowanej firmy. Z tego ostatniego względu przy tworzeniu planu powinien brać udział dłużnik, gdyż to on najlepiej zna swoje przedsiębiorstwo oraz sektor gospodarki, w której prowadzi działalność. Nadzorca bądź zarządca sądowy może zaś opracować dane ekonomiczne i wykonać analizę ekonomiczną, w tym analizę wskaźnikową przedsiębiorstwa. Nie jest to łatwe zadanie, ale nasza praktyka pokazuje, że taka analiza jest pomocna w przekonaniu, w szczególności banków, do zagłosowania za układem.

Współpraca dłużnika z doradcą restrukturyzacyjnym

Dobra współpraca pomiędzy nadzorcą / zarządcą sądowym i dłużnikiem jest zatem konieczna. Restrukturyzacja firmy polega w końcu na transformacji przedsiębiorstwa, która ma poprawić jego kondycję w zakresie posiadanych zasobów i działalności operacyjnej. Powinna zatem wymagać dużego zaangażowania ze strony dłużnika. Jedynie rzetelne przedstawienie sytuacji restrukturyzowanej firmy pozwoli nadzorcy bądź zarządcy sądowemu zastosować odpowiednie rozwiązania prawne. Rola doradcy restrukturyzacyjnego w zakresie poprawy sytuacji przedsiębiorstwa nie powinna oczywiście ograniczać się do przyjęcia bezrefleksyjnie wszystkich założeń dłużnika. Z naszej praktyki wynika, że niejednokrotnie zaniedbywane są podstawowe kwestie w zakresie działalności przedsiębiorstwa. Doradca restrukturyzacyjny powinien je zidentyfikować i wskazać dłużnikowi sposób ich poprawy.

Każdy plan restrukturyzacyjny jest inny i jest ściśle skorelowany z propozycjami układowymi, które dotyczą restrukturyzacji zadłużenia. W związku z tym przeprowadzenie restrukturyzacji firmy wymaga kompleksowego podejścia. Nie można bowiem sformułować propozycji układowych w oderwaniu od planu restrukturyzacyjnego, którego sporządzenie wymaga z kolei praktycznej wiedzy z zakresu ekonomii i prawa. Znajdując doświadczonego doradcę restrukturyzacyjnego, można zwiększyć szanse na poprawę sytuacji finansowej firmy. 

Podsumowanie

Odpowiadając na pytanie, na czym polega restrukturyzacja firmy bądź restrukturyzacja gospodarstwa rolnego, można wskazać na kilka najważniejszych działań polegających na zmianach w zarządzaniu, sferze majątkowej i organizacyjnej przedsiębiorstwa oraz redukcji zobowiązań. Wszystkie te działania podporządkowane są jednemu nadrzędnemu celowi – ochronie przed upadłością i odzyskaniu zdolności płatniczej.

Przeprowadzenie restrukturyzacji powinno być przeprowadzone pod nadzorem profesjonalisty, jakim jest doświadczony doradca restrukturyzacyjny. Dobierze od stosowne narzędzia i wskaże optymalne rozwiązanie wyjścia z kłopotów.  Doradca restrukturyzacyjny – po przeprowadzeniu szczegółowej analizy firmy – wskaże, który rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego będzie najlepszy w danym przypadku. Niezależnie od tego, czy będzie to przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie sanacyjne, postępowanie układowe czy też postępowanie o zatwierdzenie układu, jedno jest pewne – prawidłowo przeprowadzony proces może w istotny sposób poprawić sytuację finansową firmy.

Zastanawiasz się nad restrukturyzacją firmy w Gdańsku, Gdyni? Zapraszamy do kontaktu firmy również z innych miast Polski. Zapewniamy indywidualne podejście do każdej sprawy, bowiem tylko to może przyczynić się do uratowania przedsiębiorstwa dłużnika.

Zapoznaj się również z naszym wpisem o restrukturyzacji firmy jednoosobowej bądź restrukturyzacji spółki z o.o.

O autorze

Krzysztof Lipiński

Kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny specjalizujący się w restrukturyzacji przedsiębiorstw. W postępowaniach restrukturyzacyjnych pełni funkcję nadzorcy układu, nadzorcy oraz zarządcy sądowego. Pełni również funkcję syndyka w postępowaniach upadłościowych. Z powodzeniem nadzorował restrukturyzację dużych spółek kapitałowych, jak i działalności jednoosobowych.

Biegły z zakresu wyceny przedsiębiorstw i ekonomista. W swojej praktyce współpracuje z sądami restrukturyzacyjnymi oraz upadłościowymi. Reprezentuje również wierzycieli i dłużników w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych.

Od lat specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących niewypłacalności podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W swej praktyce dużą wagę przywiązuje do pogodzenia interesów dłużników oraz wierzycieli, co ma prowadzić do ograniczenia liczby ogłaszanych upadłości.