W odpowiedzi na pytanie jakie są skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego należy uwzględnić cechy wspólne wszystkich postępowań oraz różnice występujące między nimi. Różnice dotyczą postępowania o zatwierdzenie układu oraz postępowania sanacyjnego i odrębności z nich wynikające zostały ujęte w artykule. W artykule wskażemy również na odrębności dotyczące uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego wprowadzonego do obrotu prawnego czasowo do 30 czerwca 2021r.
Regulowanie zobowiązań
Z dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego dłużnik lub zarządca sądowy (w przypadku sanacji) ma zakaz regulowania zobowiązań objętych z mocy prawa układem. Co do zasady są to zobowiązania, które powstały przed dniem otwarcia postępowania.
Zakaz ten nie dotyczy zobowiązań nie objętych układem takich jak zobowiązania zabezpieczone rzeczowo (przykładowo hipoteka, zastaw lub zastaw rejestrowy). Dłużnik musi regulować również zobowiązania powstałe po otwarciu postępowania, takie jak podatki, czynsz najmu bądź leasing operacyjny.
Postępowanie o zatwierdzenie układu nie ma wpływu na kwestię regulowania zobowiązań.
Potrącenia wzajemne wierzytelności
Co do zasady w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego nie można potrącać wzajemnych wierzytelności, które istniały przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Nie dotyczy to postępowania o zatwierdzenie układu.
Zakaz wypowiadania umów najmu, dzierżawy czy kredytu
Od dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego do dnia jego zakończenia wynajmujący nie może wypowiedzieć umowy najmu lokalu, w którym prowadzone jest przedsiębiorstwo. Dotyczy to również umów dzierżawy. Zgodę na wypowiedzenie umowy najmu lub dzierżawy może jednak wyrazić rada wierzycieli lub sędzia – komisarz, jeśli rada nie została ustanowiona.
Umowy kredytu
Zakaz wypowiadania umów w zakresie środków postawionych do dyspozycji dłużnika dotyczy również (między innymi) kredytów, leasingów, poręczeń czy umów rachunku bankowego.
Przykład: Umowa odnawialnego kredytu obrotowego w rachunku na kwotę 1 000 000 PLN. Na dzień otwarcia postępowania dłużnik miał wykorzystane 900 000 PLN limitu.
Układem będzie objęte 900 000 PLN i ze względu na otwarcie postępowania bank nie może wypowiedzieć umowy. Co więcej dłużnik będzie mógł wykorzystać na bieżącą działalność pozostałą kwotę 100 000 PLN. Jeśli jednak dłużnik nie będzie regulował zobowiązań dotyczących tych 100 000 PLN to bank będzie mógł wypowiedzieć umowę. Tak powstałe zobowiązanie nie będzie już objęte układem i dłużnik będzie miał obowiązek uregulowania go.
Analogicznie sytuacja przedstawia się dla umów najmu i dzierżawy. Oznacza to, że będą mogły być wypowiedziane, jeśli dłużnik nie będzie regulował zobowiązań z nich wynikających powstałych po otwarciu postępowania.
Powyższe nie dotyczy jednak postępowania o zatwierdzenie układu.
Jakie są skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego?
Zawieszenie egzekucji komorniczych w postępowaniu restrukturyzacyjnym
Postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętych układem wszczęte przed dniem otwarcia postępowania ulegają zawieszeniu. Możliwe jest również uchylenie zajęcia rachunku bankowego, jeżeli jest to konieczne do dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa.
Wszczęcie postępowania egzekucyjnego (dotyczącego wierzytelności objętej układem) po dniu otwarcia postępowania jest niedopuszczalne. Nie dotyczy to wspomnianych już wcześniej wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo (hipoteka, zastaw).
Przykład: Wierzytelność zabezpieczona hipoteką.
Wierzyciel taki będzie mógł prowadzić postępowanie egzekucyjne, ale wyłącznie z przedmiotu zabezpieczenia. Egzekucję taką można zawiesić, ale tylko na okres trzech miesięcy. Postępowanie sanacyjne jest tu jednak wyjątkiem i w jego trakcie zawieszeniu ulegają również wierzytelności zabezpieczone rzeczowo.
W uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym zawieszenie egzekucji dotyczącej wierzytelności zabezpieczonej rzeczowo możliwe jest po spełnieniu odpowiednich kryteriów. Dotyczą one propozycji układowych, które muszą zakładać poziom zaspokojenia wierzyciela nie niższy niż w postępowaniu egzekucyjnym.
W postępowaniu o zatwierdzenie układu nie ma możliwości zawieszenia egzekucji komorniczych.
Zarząd masą układową lub sanacyjną, czyli majątkiem przedsiębiorstwa
Z dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego majątek przedsiębiorstwa staje się masą układową bądź sanacyjną. Zakres i sposób zarządu tą masą warunkowany jest rodzajem otwartego postępowania.
Postępowanie o zatwierdzenie układu
W tym przypadku dłużnik nie jest ograniczony w zakresie zarządu swoim majątkiem i może nim w pełni zarządzać.
Przyspieszone postępowanie układowe i postępowanie układowe
Otwarcie tych postępowań ogranicza dłużnika w zarządzaniu majątkiem. Potrzebuje on bowiem zgody nadzorcy sądowego na czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu. Co wchodzi w zakres czynności zwykłego zarządu powinno być wyjaśnione przez nadzorcę na początku postępowania.
Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne
W tym przypadku również obowiązuje ograniczenie w zakresie zarządu majątkiem i dotyczy ono czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu.
Postępowanie sanacyjne
Restrukturyzacja firmy w postępowaniu sanacyjnym dedykowana jest zazwyczaj dla firm z daleko posuniętą niewypłacalnością. Jest to postępowanie najdalej ingerujące w sferę majątkową przedsiębiorstwa. Dłużnik uzyskuje największy zakres ochrony, ale w zamian za to traci zarząd nad majątkiem przedsiębiorstwa. Zarząd ten obejmuje zarządca sądowy. W niektórych sytuacjach sąd może jednak zezwolić dłużnikowi na dokonywanie czynności nieprzekraczających zakresu zwykłego zarządu.
Działania sanacyjne
Po otwarciu postępowania sanacyjnego i zatwierdzeniu planu restrukturyzacyjnego zarządca sądowy może podejmować działania sanacyjne mające za cel uzdrowić sytuację przedsiębiorstwa. Restrukturyzacja może przykładowo polegać na grupowych zwolnieniach bądź odstąpieniu od nierentownych umów bez konieczności regulowania kar umownych.
Jakie są skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego – podsumowanie
Skutki otwarcia postępowania są nieco zróżnicowane w zakresie poszczególnych rodzajów postępowań. W związku z tym bardzo istotne jest odpowiednie dobranie środków restrukturyzacyjnych, które pozwolą ochronić przedsiębiorstwo przed upadłością. Szukają Państwo pomocy w zakresie restrukturyzacji? Zapraszamy do kontaktu. Dokonamy analizy Państwa sytuacji, wybierzemy odpowiedni rodzaj postępowania i przeprowadzimy postępowanie restrukturyzacyjne celem oddłużenia firmy.