Upadłość konsumencka 2023 – co to jest i kto może ją ogłosić?

W pierwszym półroczu 2023 roku w Polsce ogłoszono ponad dziesięć tysięcy upadłości konsumenckich. Być może w tym roku padnie historyczny rekord, jeśli chodzi o liczbę upadłości. Z roku na rok coraz więcej osób decyduje się na takie rozwiązanie, pomijając 2022 rok – choć tutaj przyczyną nieco mniejszej liczby upadłości mogą być zmiany w procedurach (wprowadzenie Krajowego Rejestru Zadłużonych).

Warto podkreślić, że zmiany prawne wprowadzone w 2020 r. odnośnie do upadłości konsumenckiej ułatwiają w znacznym stopniu konsumentom w trudnej sytuacji – ogłoszenie bankructwa. Nie oznacza to jednak, że uzyskanie umorzenia zobowiązań jest znacznie łatwiejsze. Upadłość konsumencka jest bowiem postępowaniem upadłościowym, a to należy do skomplikowanych.

Podjęcie decyzji o ogłoszeniu upadłości powinno być zawsze skonsultowane, najlepiej z syndykiem, który jest odpowiedzialny za przeprowadzenie postępowania upadłościowego.

Upadłość konsumencka – najważniejsze informacje

Obecnie każdy wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej kończy się jej ogłoszeniem. Sąd nie ma wyboru i musi ogłosić upadłość. Wcześniej wiele wniosków było oddalanych przez sądy upadłościowe. Powodem były zawinienia po stronie dłużnika, który doprowadził do swojej niewypłacalności bądź zwiększył istotnie jej stan na skutek umyślnych bądź rażąco niedbałych działań.

Jak już zostało wyżej wskazane po zmianie przepisów, która weszła w życie w marcu 2020 roku, upadłość konsumencka zostanie zawsze ogłoszona przez sąd upadłościowy. Dłużnik dopiero na koniec postępowania upadłościowego dowie się, czy zostanie oddłużony. Jeśli tak, to sąd zarazem rozstrzygnie, w jaki sposób i w jakim zakresie długi zostaną umorzone.

Czas spłaty wierzycieli i wysokość umorzenia zobowiązań zależy bowiem od tego, czy dłużnik w sposób rażąco niedbały bądź umyślny przyczynił się do powstania swojej niewypłacalności. Negatywna ocena postawy dłużnika przez sąd wpływa na to, iż plan spłaty wierzycieli będzie dłuższy. Sąd może też odmówić oddłużenia, ale będą to raczej przypadki incydentalne, w których zostanie wykazane, że dłużnik w sposób celowy doprowadził do swojej niewypłacalności.

Dobrze umotywowany wniosek, przedstawiający wszelkie niezbędne dowody pogarszającej się sytuacji, wpływa korzystnie na wynik osiągnięty w sądzie. Właśnie dlatego warto, jak to przy każdym postępowaniu sądowym, korzystać z pomocy doświadczonych profesjonalistów, zajmujących się prawem upadłościowym.

Potrzebujesz porady, konsultacji? A może interesuje Cię sporządzenie całego wniosku i reprezentacja w postępowaniu sądowym? Zgłoś się do nas – specjalizujemy się w Prawie upadłościowym i restrukturyzacyjnym

Kiedy warto ogłosić upadłość konsumencką?

Problemy finansowe, spirala zadłużenia, telefony od windykatorów, komorników sądowych i brak poczucia bezpieczeństwa – tak wygląda rzeczywistość osób zadłużonych i niewypłacalnych.

Wiele osób nie wie, z czym wiąże się upadłość konsumencka, tymczasem jest to korzystne rozwiązanie w sytuacjach ostatecznych, gdzie wszystkie inne rozwiązania zawiodły. Należy mieć świadomość, że w niektórych przypadkach ogłoszenie upadłości konsumenckiej może być jedynym sposobem na odzyskanie płynności finansowej, choć oczywiście nie nastąpi to od razu.

Kiedy warto rozważyć ogłoszenie upadłości konsumenckiej? 

• twoje dochody są niższe niż możliwości spłaty zobowiązań,
• twój dług jest znacznie większy od wartości Twojego majątku,
• nie masz perspektyw na spłatę swoich zobowiązań.

Są to odpowiednie przesłanki do tego, aby ogłosić upadłość konsumencką.

Przepisy zmieniają się na korzyść osób mających problemy finansowe

Jedną z najważniejszych zmian prawnych, które w istotny sposób wpłynęły na sytuację dłużników, jest to, że upadłość konsumencka zostanie ogłoszona nawet wtedy, kiedy do zadłużenia doszło wskutek rażącego niedbalstwa.

Nie musi zatem być tak, że zadłużenie jest skutkiem choroby, wypadku czy innej trudnej sytuacji życiowej niezależnej od dłużnika. Nawet jeśli trudna sytuacja finansowa jest skutkiem celowego działania, takiego jak zaciąganie kolejnych zobowiązań bez możliwości ich spłacenia, celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań czy trwonienie części składowych majątku, nadal możliwe jest ogłoszenie upadłości konsumenckiej, a nawet umorzenie zobowiązań upadłego, przynajmniej częściowe. Jednak w przypadku celowego działania, upadły musi powołać się na względy humanitaryzmu bądź słuszności, aby mieć możliwość uzyskania oddłużenia.

Co daje upadłość konsumencka?

W skrócie, upadłość polega na oddłużeniu osoby fizycznej oraz zaspokojeniu jej wierzycieli w jak największym stopniu. Konsumentem jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

Obecnie z dobrodziejstwa upadłości konsumenckiej mogą skorzystać również osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Wystarczy zakończenie działalności i już następnego dnia były przedsiębiorca może składać wniosek, już jako konsument.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej skutkuje:

• wstrzymaniem i następnie umorzeniem wszelkich toczących się postępowań egzekucyjnych,
• umorzeniem całości lub części długów (w zależności od sytuacji dłużnika),
• sporządzeniem planu spłat wierzycieli – dotyczy to większości przypadków.

W każdym przypadku warto rozważyć, czy ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest jedynym rozwiązaniem.

Wniosek o upadłość konsumencką, zgodnie z tym, co reguluje prawo upadłościowe, ma szereg poważnych konsekwencji. Dla wielu jest to metoda na pozbycie się długów i rozpoczęcie wszystkiego od nowa „z czystą kartą”.

Ogłoszenie upadłości powoduje, że upadły traci cały swój majątek i w większości przypadków zobowiązany jest do spłaty wierzycieli, co wymaga ustalenia planu spłaty na skutek zakończenia postępowania upadłościowego. Decydując się na upadłość konsumencką, trzeba więc rozważyć wady i zalety takiego rozwiązania.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej krok po kroku

Chcesz rozważyć upadłość konsumencką, jednak nie wiesz, jak dokładnie wygląda postępowanie upadłościowe? Przygotowaliśmy dla Ciebie szczegółowy opis tego, jak przebiega cały proces.

Wniosek o upadłość konsumencką

Po złożeniu przez dłużnika wniosku do sądu upadłościowego sąd rozpatruje go na posiedzeniu niejawnym. Konstruując wniosek ważne jest, aby drobiazgowo i ze szczególną starannością przygotować wniosek oraz skompletować wszelkie dokumenty na odpowiednie uargumentowanie swojej sytuacji.

We wniosku o ogłoszenie upadłości powinny znaleźć się wszystkie istotne informacje dotyczące przyczyn powstania stanu niewypłacalności. Dłużnik musi oczywiście również wykazać, że jest niewypłacalny. Analiza wniosku trwa zazwyczaj od kilku dni do kilku miesięcy. Duże znaczenie ma tu przede wszystkim sąd upadłościowy, do którego składany jest wniosek. W większych ośrodkach orzeczniczych (np. Gdańsk, Warszawa) rozpatrzenie wniosku może trwać nawet pół roku. Mniejsze ośrodki rozpatrują wnioski nawet w trzy dni.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej

Sąd wydaje postanowienie uznając, że dłużnik jest osobą niewypłacalną i nie jest w stanie spłacać swoich długów.

Postanowienie sądu trafia do upadłego, syndyka i urzędów (Urząd Skarbowy, ZUS, KRUS) oraz zostaje obwieszczone w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Syndyk zawiadamia zarazem znanych mu komorników prowadzących postępowania egzekucyjne. Tym samym, wszelkie toczące się egzekucje komornicze zostają zawieszone. Po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu w przedmiocie ogłoszenia upadłości postępowania egzekucyjne są umarzane.

Likwidacja masy upadłości – czas na działania syndyka

Od dnia ogłoszenia upadłości cały majątek dłużnika jest w rękach syndyka. Syndyk ma za zadanie zarządzać majątkiem upadłego, stanowiącym masę upadłości i przystępuje do jego likwidacji. Upadły ma obowiązek wydania syndykowi całego swojego majątku, aby syndyk mógł sprawdzić, co wchodzi w skład masy upadłości.

Po sporządzeniu przez syndyka listy wierzytelności i likwidacji majątku upadłego, na przykład sprzedaży lokalu mieszkalnego, przystępuje on do sporządzenia planu spłaty wierzycieli. Likwidacja majątku to jeden z najistotniejszych elementów postępowania upadłościowego, choć dla dłużnika to najtrudniejszy etap, ponieważ zostaje on „z niczym”. Warto w tym miejscu wskazać, że w większości postępowań upadłościowych sąd orzeka, że są one prowadzone w tzw, trybie uproszczonym. Oznacza to, że syndyk nie musi odrębnie sporządzać listy wierzytelności oraz planu podziału funduszy masy upadłości. Syndyk masy upadłości sporządza zaś projekt planu spłaty wierzycieli, który zawiera te elementy.

Ustalenie planu spłaty wierzycieli

Stworzenie planu spłaty wierzycieli ma kluczowe znaczenie dla dalszej sytuacji upadłego. W zależności od decyzji sądu i oceny sytuacji dłużnika – może ustalić plan spłaty krótszy niż 3 lata bądź dłuższy (nawet do 7 lat). Sąd upadłościowy ustala zatem zakres spłaty zobowiązań przez upadłego. Bierze przy tym pod uwagę koszty utrzymania upadłego oraz jego możliwości zarobkowe.

Ustalenie planu spłaty wierzycieli jest końcowym etapem postępowania upadłościowego. Wydanie przez sąd orzeczenia w tej materii oznacza zakończenie postępowania. Oznacza to przykładowo, że od tego dnia syndyk nie zajmuje już wynagrodzenia upadłego. Dłużnik konstruując wniosek o ogłoszenie upadłości powinien mieć na uwadze ten końcowy etap postępowania upadłościowego. Z tego powodu wniosek powinien być rzetelnie sporządzony. Dłużnik powinien również zdawać sobie sprawę z tego w jaki sposób może wyglądać jego oddłużenie. Wiele osób nie ma bowiem o tym wiedzy. Wiemy to z autopsji jako kancelaria pełniąca funkcję syndyka w dziesiątkach postępowań upadłościowych. Często powtarza się sytuacja, gdzie upadły przychodzi do nas i myśli, że ogłoszenie upadłości jest zakończeniem jego sprawy i że syndyk jest od tego, aby ustalić mu plan spłaty wierzycieli. Wtedy okazuje się, że rzeczywistość wygląda całkowicie inaczej oraz że oddłużenie nie zawsze jest możliwe.

Jeśli planujesz ogłosić upadłość konsumencką, musisz wziąć pod uwagę, że ustalenie planu spłaty wierzycieli zobowiąże Cię do jego realizacji. Oczywiście umorzenie zobowiązań upadłego jest możliwe, choć najczęściej jest ono częściowe, co oznacza, że upadły w dalszym ciągu zobowiązany jest do spłaty części swoich długów.

Koszty postępowania upadłościowego

Jeśli chodzi o pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, to co do zasady są one do pokrycia po stronie upadłego. Jeśli po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej syndyk nie zgromadzi w masie upadłości wystarczających środków, koszty te pokrywa tymczasowo Skarb Państwa. Zostaną one jednak uwzględnione przy ustalaniu planu spłaty wierzycieli.

Oczywiście w skrajnych przypadkach, na przykład wtedy, gdy długi zostały umorzone z uwagi na bardzo zły stan zdrowia i brak jakichkolwiek szans na spłatę zobowiązań upadłego, sąd może zdecydować się na umorzenie zobowiązań związanych z kosztami sądowymi.

Układ konsumencki, czyli układ z wierzycielami

Alternatywą dla postępowania upadłościowego jest wprowadzona poprzez nowelizację w marcu 2020 roku możliwość zawarcia układu z wierzycielami. To rozwiązanie daje wiele korzyści, takich jak możliwość ochrony majątku dłużnika. Prowadzi to również do umorzenia postępowań egzekucyjnych objętych układem oraz umożliwia spłatę zadłużenia w ratach. Co najważniejsze, daje również możliwość umorzenia części zobowiązań.

Dzięki układowi wierzyciele zostaną spłaceni, a dłużnik może uniknąć skutków, jakie niesie za sobą ogłoszenie upadłości. Należy pamiętać jednak, że sąd może zezwolić na układ w przypadku, gdy istnieje prawdopodobieństwo, że dłużnik rzeczywiście jest w stanie ten układ wykonać.

Dłużnicy nie mogą wykazywać niskich dochodów, na przykład na poziomie najniższej krajowej. Jeśli jednak są przesłanki ku układowi konsumenckiemu, do wniosku dołącza się propozycje układowe, które powinny zawierać co najmniej wyższy stopień zaspokojenia niż w upadłości. Układ konsumencki choć ulokowany w Prawie upadłościowym, to prowadzony jest w znacznej części w oparciu o przepisy PRawa restrukturyzacyjnego.

Upadłość konsumencka i skutki jej ogłoszenia

Co się dzieje po ogłoszeniu upadłości w życiu dłużnika?

• Upadłość konsumencka daje możliwość na redukcję lub całkowite umorzenie długów.
• W postępowaniu upadłościowym dłużnik traci prawo do zarządzania majątkiem upadłego. Syndyk likwiduje majątek.
• Zabezpieczone są podstawowe potrzeby życiowe – sąd bierze pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego czy inne potrzeby podstawowe.
• Dane upadłego wpisane są do jawnego rejestru Krajowy Rejestr Zadłużonych.
• Upadły nie może zawierać niektórych umów zwiększających zadłużenie w trakcie spłacania swoich zobowiązań (np.: o kredyty gotówkowe).
• Po odzyskaniu zdolności kredytowej niektóre banki mogą odmówić udzielenia kredytu upadłemu.
• Upadły zobowiązany jest do wykonania planu spłaty wierzycieli.

Jak widać, choć majątek upadłego zostaje w dużej mierze przeznaczony na spłatę wierzycieli, takie kwestie jak zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego nie są ignorowane przez sąd. Upadły może wnioskować o środki na zaspokojenie jego potrzeb mieszkaniowych – jeśli syndyk sprzedał nieruchomość, w której upadły mieszkał.

Upadły nadal dysponuje pewnymi środkami, które pozwolą na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Stworzenie planu spłaty wierzycieli po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej także zaplanowane jest w taki sposób, aby upadły mógł poradzić sobie ze spłatą zobowiązań. Przy ustalaniu planu spłaty wierzycieli sąd weźmie pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego oraz koszty jego utrzymania, o czym była mowa powyżej.

Upadłość konsumencka z kancelarią syndyka Lipiński i Wspólnicy

Nasza Kancelaria Restrukturyzacyjna udziela porad konsumentom zastanawiającym się nad ogłoszeniem upadłości konsumenckiej. Zajmujemy się sporządzaniem wszelkich niezbędnych dokumentów oraz przygotowaniem skrupulatnego uargumentowania wniosku do sądu w przedmiocie ogłoszenia upadłości.

Reprezentujemy dłużnika również w trakcie całego postępowania. Jesteśmy doświadczonym zespołem działającym na terenie Trójmiasta od wielu lat. Reprezentujemy dłużników w postępowaniach upadłościowych na terenie całej Polski.

W szczególności skupiamy się na takich miastach jak: Gdańsk, Gdynia, Elbląg, Słupsk, Koszalin, Tczew, Starogard Gdański, Lębork, Warszawa, Włocławek, Toruń, Bydgoszcz, Olsztyn, Grudziądz, Płock, Radom, Łódź i Poznań. Na naszej stronie mogą Państwo znaleźć dedykowane artykuły dla poszczególnych miast:

• upadłość konsumencka Gdynia,
• upadłość konsumencka Gdańsk,
• upadłość konsumencka Starogard Gdański, 
• upadłość konsumencka Grudziądz,
• upadłość konsumencka Elbląg,
• upadłość konsumencka Lębork,
• upadłość konsumencka Koszalin,
• upadłość konsumencka Słupsk.

O autorze

Krzysztof Lipiński

Krzysztof Lipiński. Licencjonowany Doradca Restrukturyzacyjny specjalizujący się w restrukturyzacji przedsiębiorstw. W postępowaniach restrukturyzacyjnych pełni funkcję nadzorcy układu, nadzorcy oraz zarządcy sądowego. Pełni również funkcję syndyka w postępowaniach upadłościowych. Z powodzeniem nadzorował restrukturyzację dużych spółek kapitałowych, jak i działalności jednoosobowych.

Biegły z zakresu wyceny przedsiębiorstw. Ekonomista i prawnik. W swojej praktyce współpracuje z sądami restrukturyzacyjnymi oraz upadłościowymi. Reprezentuje również wierzycieli i dłużników w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych.

Od lat specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących niewypłacalności podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W swej praktyce dużą wagę przywiązuje do pogodzenia interesów dłużników oraz wierzycieli, co ma prowadzić do ograniczenia liczby ogłaszanych upadłości.