Co do zasady każda restrukturyzacja zakłada wyższy poziom zaspokojenia wierzyciela niż w upadłości czy egzekucji komorniczej. Dodatkowo część umorzonych zobowiązań stanowi koszt podatkowy dla wierzyciela.

Rolą doradcy restrukturyzacyjnego jest sporządzenie odpowiednich kalkulacji wskazujących na poziom zaspokojenia w poszczególnych wariantach. Wierzyciele mogą wtedy rozstrzygnąć który wariant jest dla nich ekonomicznie uzasadniony.

Zasadnicza różnica tkwi w nadzorze sprawowanym przez licencjonowanego doradcę restrukturyzacyjnego, który pełni funkcję nadzorcy lub zarządcy. Wierzyciel ma pewność, że wykaz majątku dłużnika jest wiarygodny. W uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym wierzyciel może również skontaktować się z nadzorcą układu celem uzyskania informacji o możliwości wykonania układu. Poza tym wyciąg ze spisu wierzytelności stanowi dla wierzyciela tytuł wykonawczy. W związku z tym wierzyciel nie musi kierować do sądu pozwu o zapłatę (jeśli postępowanie restrukturyzacyjne zakończy się fiaskiem).

Przebieg postępowania restrukturyzacyjnego opisaliśmy dokładnie na naszym blogu.

Zgodnie z art. 11 ust. 1a prawa upadłościowego domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w ich wykonaniu przekracza trzy miesiące. Można zatem domniemywać, że po upływie trzech miesięcy od nieuregulowania zobowiązania pieniężnego, przedsiębiorca znajduje się już w stanie niewypłacalności.

Zagrożenie niewypłacalnością wedle art. 6 ust. 3 prawa restrukturyzacyjnego występuje wtedy gdy sytuacja ekonomiczna dłużnika wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.

W prawie restrukturyzacyjnym wskazane są cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:

• postępowanie o zatwierdzenie układu,
• przyspieszone postępowanie układowe,
• postępowanie układowe,
• postępowanie sanacyjne.

Opis postępowań restrukturyzacyjnych znajdą Państwo na naszym blogu.

Do 30 czerwca 2021 roku zostało wprowadzone dodatkowo uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, które oparte w znacznej mierze na postępowaniu o zatwierdzenie układu.

1. Wyższe zaspokojenie niż w egzekucji komorniczej lub upadłości. Propozycje układowe zakładają zazwyczaj wyższy poziom zaspokojenia niż w egzekucji. Dodatkowo jeśli na skutek zawarcia układu dojdzie do przedłużenia okresu spłaty zobowiązania to wierzyciel zyskuje dodatkowo odsetki. Dotyczy to jednak sytuacji gdy nie dochodzi do umorzenia zobowiązania.
2. Możliwość „wrzucenia“ w koszty umorzonych zobowiązań.
3. Dodatkowo wierzyciel może liczyć na dalszą współpracę z dłużnikiem. Dłużnik może oczywiście nie ma co liczyć na kredyt kupiecki, ale współpraca może być kontynuowana.

Doradca restrukturyzacyjny może być wybrany przez dłużnika bądź przez sąd. Doradca restrukturyzacyjny nie jest pełnomocnikiem dłużnika. Jego zadaniem jest doprowadzić do zawarcia porozumienia pomiędzy dłużnikiem i wierzycielami. Musi zatem zadbać o pogodzenie interesów wierzycieli oraz dłużnika. Jeśli propozycje układowe są niemożliwe do zrealizowania to doradca restrukturyzacyjny informuje o tym wierzycieli. Doradca restrukturyzacyjny pełni również nadzór nad majątkiem dłużnika. W postępowaniu sanacyjnym przejmuje zarząd majątkiem. W postępowaniu układowym oraz przyspieszonym postępowaniu układowym dłużnik musi mieć zgodę doradcy restrukturyzacyjnego na czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu.

Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny może pełnić rolę:

• nadzorcy układu (postępowanie i zatwierdzenie układu oraz uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne),
• nadzorcy sądowego (przyspieszone postępowanie układowe i postępowanie układowe),
• zarządcy sądowego (co do zasady postępowanie sanacyjne),
• nadzorcy wykonania układu (po zatwierdzeniu układu przez sąd doradca obejmuje funkcję nadzorcy wykonania układu). 

Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.

Działaniami sanacyjnymi są czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją. Sanacja przeznaczona jest zazwyczaj dla przedsiębiorców z zaawansowanym stanem niewypłacalności. 

Układ w postępowaniu restrukturyzacyjnym jest porozumieniem pomiędzy wierzycielami i dłużnikiem. Dłużnik przedstawia plan restrukturyzacji swojego przedsiębiorstwa oraz propozycje układowe dotyczące jego zobowiązań. Propozycje te poddawane są głosowaniu na zgromadzeniu wierzycieli. Restrukturyzacja zobowiązań polega w szczególności na częściowe umorzeniu zobowiązań, rozłożeniu na raty, odroczeniu terminu płatności, czy konwersji wierzytelności na udziały lub akcje.

Zadaniem postępowania restrukturyzacyjnego jest zaspokojenie wierzycieli przy jednoczesnym zachowaniu prze przedsiębiorstwa dłużnika. Warto w tym miejscu wskazać, że zaspokojenie wierzycieli odbywa się w wyższym stopniu niż w postępowaniu upadłościowym. Zawarcie układu powinno być zatem również w interesie wierzycieli.

Standardowe i najczęściej spotykane propozycje układowe w restrukturyzacji wskazane są w art. 156 prawa restrukturyzacyjnego i należą do nich: 

1) odroczenie terminu wykonania;

2) rozłożenie spłaty na raty;

3) zmniejszenie wysokości;

4) konwersję wierzytelności na udziały lub akcje;

5) zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.

Nie. Nadzorca lub zarządca sądowy sporządza spis wierzytelności i wierzyciele nie muszą zgłaszać swoich wierzytelności. Do sporządzonego spisu wierzytelności można wnieść sprzeciw.

Przyjęcie układu przez wierzycieli

Układ zostanie przyjęty jeśli wypowie się za nim większość wierzycieli, którym przysługuje prawo głosu i którzy uczestniczą w głosowaniu. Oznacza to, że większości tej nie liczymy od liczby wszystkich wierzycieli, ale tylko od tych którzy głosowali. W związku z tym jeśli któryś z wierzycieli nie odda głosu to może okazać się, że zostanie przegłosowany przez pozostałych. Aby głosowanie było ważne to w głosowaniu musi udział wziąć co najmniej 1/5 wszystkich wierzycieli uprawnionych do głosowania. 

Dodatkowo za układem muszą wypowiedzieć się wierzyciele, którzy posiadają 2/3 wierzytelności uprawniających do głosowania – tzw. większość kapitałowa.

Podsumowując, aby układ został przyjęty to muszą być spełnione warunki:
– musi zagłosować co najmniej 1/5 wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem,
– spośród tej 1/5 większość musi opowiedzieć się za przyjęciem układu,
– ta większość musi reprezentować 2/3 sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom.

W takiej sytuacji dłużnik, jak i wierzyciele mogą złożyć uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika. Termin na wniesienie wniosku wynosi 14 dni od wydania postanowienia o umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego albo postanowienia o odmowie zatwierdzenia układu. 
Wyciąg ze spisu wierzytelności (sporządza go nadzorca lub zarządca sądowy) będzie stanowić tytuł wykonawczy. Wierzyciele będą mogli zatem rozpocząć egzekucje komornicze.

W przypadku postępowania układowego oraz przyspieszonego postępowania układowego możliwe jest również wniesienie wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego.

Zagłosować można korespondencyjnie bądź na zgromadzeniu wierzycieli. Dłużnik może również osobiście przedstawić wierzycielowi kartę do głosowania celem uzyskania od niego głosu. 

Tak, informacji tych udziela licencjonowany doradca restrukturyzacyjny pełniący funkcję nadzorcy układu w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym bądź postępowaniu o zatwierdzenie układu. W pozostałych postępowaniach opinia o możliwości wykonania układu przedstawiana jest przez doradcę restrukturyzacyjnego na zgromadzeniu wierzycieli.