Propozycje układowe w restrukturyzacji firmy dotyczą restrukturyzacji zobowiązań. Zatem głównym celem układu jest ustalenie nowych zasad zaspokajania wierzycieli. W związku z tym jest to zazwyczaj dla dłużnika najważniejsza kwestia, bowiem pozwala mu na oddłużenie firmy. Przykładowe propozycje układowe dłużnika wskazane są w prawie restrukturyzacyjnym.

Jakie mogą być propozycje układowe?

Propozycje układowe, które w praktyce można najczęściej spotkać ustawodawca wskazał w art. 156 prawa restrukturyzacyjnego i są to: 

Restrukturyzacja zobowiązań dłużnika obejmuje w szczególności:

1)odroczenie terminu wykonania;

2)rozłożenie spłaty na raty;

3)zmniejszenie wysokości;

4)konwersję wierzytelności na udziały lub akcje;

5)zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.

Możliwe jest zastosowanie dowolnej kombinacji wyżej wskazanych propozycji. Można również zaproponować inne, ważne tylko aby były zgodne z przepisami prawa. Przykładowo może to być ograniczenie dłużnika w zarządzie jego majątkiem na czas wykonywania układu. Istotne jest również to, aby propozycje układowe ze sobą nie kolidowały i wzajemnie się nie wykluczały.

Propozycje układowe dotyczą zobowiązań dłużnika powstałych przed otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego. Z mocy samego prawa są one objęte układem i propozycje układowe odnoszą się do nich.

Czy wszystkie zobowiązania firmy objęte są układem?

Ustawodawca wskazał szereg wyjątków w przedmiocie wierzytelności objętych układem Uwzględnić tu trzeba takie wyjątki jak:

• wierzytelności alimentacyjne, renty i odszkodowania za wywołanie choroby, etc,
• roszczeń o wydanie mienia i zaniechanie naruszania praw
• wierzytelności, za które dłużnik odpowiada w związku z nabyciem spadku po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego
• wierzytelności ze stosunku pracy oraz wierzytelności zabezpieczonej na mieniu dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską, w części znajdującej pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia, chyba że wierzyciel wyraził zgodę na objęcie jej układem.
• zobowiązania dłużnika zabezpieczone przewłaszczeniem na zabezpieczenie. W tym przypadku traktuje się je jak wierzytelności zabezpieczone rzeczowo, czyli wierzyciel musi wyrazić zgodę na objęcie ich układem.

W zakresie wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo (np. hipoteka, zastaw) i ze stosunku pracy wierzyciel musi wyrazić zgodę na ich objęcie układem. Zgodę na objęcie wierzytelności układem wyraża się w sposób bezwarunkowy i nieodwołalny, najpóźniej przed przystąpieniem do głosowania nad układem. Po wyrażeniu zgody wierzyciel może zagłosować za przyjęciem układu, bądź zagłosować przeciwko układowi. Wyłom w tym zakresie jest w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym. W tym przypadku wierzyciele z zabezpieczeniem rzeczowym również objęci są układem. Dłużnik musi jednak zapewnić im poziom zaspokojenia nie niższy niż w egzekucji komorniczej bądź w upadłości.

Kto i do kiedy może złożyć propozycje układowe?

Propozycje układowe może złożyć:

• dłużnik,
• rada wierzycieli,
• nadzorca lub zarządca sądowy,
• wierzyciel lub wierzyciele posiadający łącznie więcej niż 30% sumy wierzytelności, z wyłączeniem wierzycieli określonych w art. 80 ust. 3, art. 109 ust. 1 i art. 116 prawa restrukturyzacyjnego.

Mając powyższe na względzie dłużnik musi liczyć się z tym, że mogą zostać przyjęte propozycje układowe, na które się nie zgodził. Złożone raz propozycje układowe można modyfikować i można to wykonać do dnia zgromadzenia wierzycieli. Są jednak w tej materii pewne ograniczenia dotyczące głosów wierzycieli oddanych przed zmianą kształtu propozycji układowych.

Propozycje układowe w restrukturyzacji firmy – podział wierzycieli na grupy

Propozycje układowe mogą i w praktyce zazwyczaj przewidują podział wierzycieli na grupy, które obejmują konkretne kategorie interesów. Dłużnik musi jednak pamiętać, że warunki restrukturyzacji zobowiązań muszą być jednakowe dla wierzycieli z tej samej grupy. Nie muszą jednak być identyczne dla wszystkich grup. W związku z tym możliwe jest przedstawienie różnych propozycji układowych wobec danych grup wierzycieli. Oznacza to, że poziom i termin zaspokojenia zobowiązań wobec wierzycieli z poszczególnych grup może być zróżnicowany.

Propozycje układowe w restrukturyzacji firmy – o czym trzeba jeszcze pamiętać?

Propozycje układowe dotyczące zobowiązań wobec ZUS i FGŚP mogą polegać wyłącznie na rozłożeniu na raty lub odroczeniu terminu zapłaty. Nie ma tu możliwości ich zredukowania. Od razu wyjaśniamy, że nie dotyczy to zobowiązań podatkowych, które mogą być zredukowane.

Możliwe jest zaproponowanie korzystniejszych propozycji układowych dla wierzyciela, który po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego udzieli finansowania niezbędnego do wykonania układu.

Restrukturyzacja zobowiązań ze stosunku pracy nie może pozbawiać pracowników minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Restrukturyzacja zobowiązań zabezpieczonych rzeczowo (hipoteka, zastaw) może być zróżnicowana adekwatnie do przysługującego im pierwszeństwa.

Czy wymagana jest jednomyślność wierzycieli do przyjęcia układu?

Jednomyślność wierzycieli nie jest wymagana do przyjęcia układu. Z tego też względu bardzo istotne jest, aby odpowiednio „pracować” z wierzycielami w celu przekonania ich do takich warunków układu, za którymi będą głosować. Układ jest kompromisem pomiędzy tym co wierzyciele powinni otrzymać, a tym co mogą otrzymać w upadłości. Trzeba zatem włożyć nieco wysiłku w wypracowanie porozumienia, które zostanie przyjęte. Bez tego restrukturyzacja przedsiębiorstwa raczej nie będzie możliwa.

Układ może być przyjęty, jeśli za zgromadzeniu wierzycieli stawi się co najmniej 1/5 wierzycieli uprawnionych do głosowania. W celu przyjęcia układu wymagane jest wypracowanie większości osobowej i kapitałowej. Ta pierwsza zachodzi wtedy, gdy za układem zagłosuje większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos. Wierzyciele Ci muszą reprezentować co najmniej 2/3 sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom.

Propozycje układowe w restrukturyzacji firmy – podsumowanie