Układ w upadłości konsumenckiej
Układ w upadłości konsumenckiej jest jednym ze sposobów oddłużenia w upadłości. Jest to postępowanie przeznaczone dla dłużników osiągających wyższe dochody. W szczególności dla takich, którzy chcą ochronić swój majątek – najczęściej nieruchomość.
Układ w upadłości konsumenckiej – opis postępowania
Większa część postępowania toczy się poza sądem, bowiem prowadzi je nadzorca sądowy. Jest on odpowiedzialny za zwołanie i przeprowadzenie zgromadzenia wierzycieli, którzy będą głosować nad zaproponowanym układem.
W związku z tym dłużnik musi liczyć się z koniecznością wniesienia zaliczki na wynagrodzenie nadzorcy sądowego. Ma na to 30 dni od dnia otwarcia postępowania. Jak jej nie wniesie to sąd umorzy postępowanie. Zaliczka jest w wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Stosowanie przepisów prawa restrukturyzacyjnego
Postępowanie o zawarcie układu w upadłości konsumenckiej przeprowadza się wedle przepisów Prawa Restrukturyzacyjnego właściwych dla przyspieszonego postępowania układowego. Niesie to ze sobą bardzo istotne regulacje dotyczące propozycji układowych. W tym miejscu warto wskazać, że układ w upadłości może być zawarty maksymalnie na pięć lat. Nie dotyczy to jednak wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo – czyli w przypadku konsumentów najczęściej będzie to hipoteka wpisana w księdze wieczystej ich nieruchomości.
Nadzorca sądowy i zarząd majątkiem
Dłużnik musi współpracować z nadzorcą sądowym. W postępowaniu o zawarcie układu w upadłości nie ma syndyka, bowiem majątek nie będzie likwidowany. Dłużnik powinien zarazem udzielać nadzorcy wszelkich wyjaśnień oraz udostępniać mu dokumenty i umożliwić kontrolę majątku. Dłużnik jest zarazem ograniczony w zakresie zarządu swoim majątkiem. Po powołaniu nadzorcy sądowego dłużnik może dokonywać jedynie czynności nieprzekraczających czynności zwykłego zarządu. Czynności przekraczające ten zakres wymagają zgody nadzorcy sądowego – pod rygorem ich nieważności. Nadzorca może udzielić zgody w terminie 30 dni od dokonania czynności przez dłużnika. Zakres czynności zwykłego zarządu powinien być ustalony przez nadzorcę sądowego przy pierwszym kontakcie z dłużnikiem. Przykładowo mogą to być czynności przekraczające wartość 5 000 PLN. Jeśli nadzorca tego nie zrobi to dobrze, jeśli dłużnik sam wyjdzie z taką inicjatywą.
Termin na zawarcie układu konsumenckiego
Chcąc zawrzeć układ w upadłości konsumenckiej należy nieco się pospieszyć, jeśli dłużnik posiada nieruchomość. Dotyczy to sytuacji, gdy wierzyciel hipoteczny prowadzi egzekucję z nieruchomości. Taka egzekucja nie będzie bowiem podlegać zawieszeniu w postępowaniu o zawarcie układu w upadłości konsumenckiej.
Jeśli to dłużnik wnioskował o zawarcie układu w upadłości to zgromadzenie wierzycieli (w celu głosowania nad zawarciem układu) powinno być zwołane przez nadzorcę sądowego w ciągu trzech miesięcy od dnia otwarcia postępowania. Jeśli to sąd skieruje dłużnika na drogę układową to zgromadzenie wierzycieli powinno odbyć się w ciągu 4 miesięcy od otwarcia postępowania.
Propozycje układowe – redukcja zobowiązań
Nie zagłębiając się dalej w meandry proceduralne skupimy się teraz na propozycjach układowych. Dłużnik chcący zawrzeć układ konsumencki musi bowiem przedłożyć sowim wierzycielom propozycje spłaty swoich zobowiązań. Propozycje układowe mogą obejmować w szczególności:
- odroczenie terminu wykonania zobowiązania,
- rozłożenie na raty,
- redukcję zobowiązania,
- zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność. Nie jest to oczywiście katalog zamknięty.
Dla dłużnika najbardziej istotne są propozycje układowe dotyczące oczywiście redukcji zobowiązań oraz rozłożenia ich na raty. Ta pierwsza opcja dedykowana będzie przede wszystkim dla zobowiązań dłużnika, które nie są zabezpieczone na majątku dłużnika. W przypadku kredytów i pożyczek z zabezpieczeniem hipotecznym uzyskanie redukcji zobowiązania będzie trudniejsze.
Wynika to wprost z przepisów Prawa Restrukturyzacyjnego. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że do zawarcia układu w upadłości suma wszystkich wierzytelności spornych nie powinna być większa niż 15% ogółu wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Dłużnik co do zasady nie powinien mieć zatem zastrzeżeń co do wysokości swoich zobowiązań.
Poziom zaspokojenia wierzycieli
Konstruując propozycje układowe należy kierować się jedną główną zasadą – muszą one być dla wierzycieli korzystniejsze niż to co dostaliby w upadłości konsumenckiej wskutek likwidacji majątku dłużnika. Brzmi mało zachęcająco? Możliwe, ale wcale tak nie jest. W sytuacji, gdy jest wierzyciel hipoteczny i kilku innych wierzycieli z mniejszymi wierzytelnościami to należy skupić się przede wszystkim na wierzycielu hipotecznym. Istotne jest tu, aby jego wierzytelność stanowiła 2/3 sumy wszystkich wierzytelności, bowiem jest to suma wierzytelności, której głos będzie wystarczający, aby układ w upadłości konsumenckiej został zawarty.
Załóżmy zatem, że masz zobowiązanie z tytułu kredytu hipotecznego. Jego wysokość wynosi 500 000 PLN.
Dodatkowo masz 150 000 PLN innych zobowiązań.
W tym miejscu warto na chwilę się zatrzymać. Należy bowiem wskazać na dwie istotne kwestie:
- rażące pokrzywdzenie wierzycieli oraz
- zaspokojenie wierzycieli głosujących przeciwko układowi w stopniu nie mniej korzystnym niż w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego, czyli przeprowadzenia likwidacji majątku dłużnika.
Sąd może odmówić zatwierdzenia układu, jeśli jego warunki są rażąco krzywdzące dla wierzycieli. W naszej przykładowej sytuacji będą to głównie wierzyciele bez zabezpieczenia rzeczowego. Konstruując dla nich propozycje układowe można pokusić się o dużą redukcję ich wierzytelności. Nie można jednak przesadzać. W tym celu należy wykonać test prywatnego wierzyciela i wyliczyć jak najdokładniej jaki byłby poziom zaspokojenia tych wierzycieli w razie przeprowadzenia likwidacji majątku. W naszym przykładzie całą pulę zgarnąłby wierzyciel zabezpieczony rzeczowo. Pozostali wierzyciele otrzymaliby jedynie znikomy poziom zaspokojenia – mowa tu przede wszystkim o planie spłat wierzycieli.
Wyliczamy zatem ile wierzyciele otrzymaliby wskutek przeprowadzenia postępowania upadłościowego. Wyliczenie to powinno być punktem wyjścia do skonstruowania propozycji układowych, które dla wierzycieli powinny być atrakcyjniejsze niż wynik naszych wyliczeń.
Wierzytelność zabezpieczoną hipoteką również można zmniejszyć. Podobnie jak w przypadku pozostałych wierzytelności – punktem wyjścia będzie tu solidnie sporządzony test prywatnego wierzyciela oraz umiejętne przeprowadzenie rozmów z wierzycielem hipotecznym.
Układ w upadłości konsumenckiej. Podsumowanie
Ustawodawstwo daje coraz więcej narzędzi służących do oddłużania. Układ w upadłości konsumenckiej jest jednym z nich. Z pewnością jest to narzędzie, z którego nie skorzysta zbyt wielu dłużników. Jednak Ci, którzy mają odpowiedni dochód mogą zredukować swoje zobowiązania i zarazem zachować swój majątek. Wysokość redukcji zależeć będzie od prawidłowego przygotowania się do zawarcia układu w upadłości. Jeśli mają Państwo pytania w tej materii to zapraszamy do kontaktu.