Na czym polega przedawnienie długu?

Przedawnienie długu jest jednym z kluczowych mechanizmów prawa cywilnego. Konstrukcja ta ma istotne znaczenie zarówno dla dłużników, jak i wierzycieli. Termin przedawnienia określa okres, po którego upływie dłużnik może uchylić się od zapłaty długu. W praktyce oznacza to, że wierzyciel traci możliwość wyegzekwowania swojej należności w trybie przymusowym, czyli w ramach egzekucji komorniczej. W zasadzie powinno też to wykluczać możliwość dochodzenia należności na drodze sądowej. Sąd powinien bowiem z urzędu zweryfikować, czy dochodzona powództwem wierzytelność jest przedawniona. W tym artykule omówimy praktyczne i teoretyczne aspekty przedawnienia roszczeń pieniężnych.

Podstawa prawna przedawnienia

Podstawowym źródłem regulacji przedawnienia jest Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 117 § 1 k.c. przedawnieniu ulegają roszczenia majątkowe. Roszczenia majątkowe to takie, których wartość można wyrazić w pieniądzu. Roszczenia pieniężne natomiast dotyczą zapłaty konkretnej kwoty. Wyjątki w tym zakresie mogą określać przepisy szczególne. Przykładowo, przedawnieniu nie ulega roszczenie o alimenty, a także roszczenia dotyczące ochrony dóbr osobistych. Zgodnie z art. 117 § 2 k.c., po upływie terminu przedawnienia dłużnik może skutecznie uchylić się od zapłaty długu poprzez podniesienie zarzutu przedawnienia. Taki zarzut najlepiej podnieść przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy – czyli w odpowiedzi na pozew, sprzeciwie od nakazu zapłaty, zarzutach do nakazu zapłaty, sprzeciwie od wyroku zaocznego albo na pierwszej rozprawie.

Może Cię zainteresować – Nakaz zapłaty z PKO BP

Przedawnienie długu w przypadku konsumenta

Co ważne konsument nie musi podnosić takiego zarzutu (z ostrożności oczywiście zawsze dobrze go podnieść). W postępowaniu przeciwko konsumentowi sąd z urzędu powinien bowiem zbadać czy nie doszło do przedawnienia roszczenia. Skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia oznacza, że wierzyciel nie może zmusić dłużnika do zapłaty przedawnionego długu na drodze sądowej. Co ważne, jeżeli dłużnik dobrowolnie zapłaci przedawniony dług, to zgodnie z art. 411 pkt 3 k.c. nie może on żądać jego zwrotu.

Przedawnienie długu – terminy ustawowe

Po nowelizacji Kodeksu cywilnego z 2018 r. zmieniły się zasady dotyczące długości terminu przedawnienia. Podstawowy termin przedawnienia, zgodnie z art. 118 k.c. wynosi obecnie 6 lat. Dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz roszczeń o świadczenia okresowe termin ten wynosi 3 lata. Przepisy szczególne regulują także krótsze terminy przedawnienia.

Przykładowo:

  • Roszczenia z tytułu umowy sprzedaży przedawniają się po upływie 2 lat (art. 554 k.c.);
  • Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się po roku (art. 778 k.c.);
  • Roszczenia o odszkodowanie z umowy ubezpieczenia przedawniają się po 3 latach (art. 819 § 1 k.c.);
  • Roszczenia stwierdzone orzeczeniem sądu powszechnego, sądu polubownego albo stwierdzone ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem 6 lat. Jeżeli stwierdzone roszczenie obejmuje świadczenie okresowe (przykładowo odsetki), to roszczenie to przedawnia się z upływem 3 lat (art. 125 § 1 k.c.).

Co ważne, zgodnie z art. 119 k.c. terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

Początek biegu terminu przedawnienia

Bieg terminu przedawnienia roszczenia pieniężnego rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie to stało się wymagalne. Roszczenie wymagalne to roszczenie, którego wykonania wierzyciel może się domagać na drodze sądowej (czyli upłynął termin jego zapłaty). W tym miejscu należy rozróżnić dwa typy zobowiązań – zobowiązanie terminowe i bezterminowe. Przy zobowiązaniach terminowych terminem wymagalności jest dzień następujący po dniu, w którym dłużnik powinien spełnić świadczenie. Przykładowo, jeżeli termin płatności faktury przypada na dzień 23 października 2024 r. (środa), to terminem wymagalności roszczenia będzie 24 października 2024 r. (czwartek).

Zobowiązania bezterminowe

W przypadku zobowiązań bezterminowych termin wymagalności rozpoczyna się po wezwaniu dłużnika do zapłaty. Takie świadczenie, zgodnie z art. 455 k.c., powinno zostać spełnione niezwłocznie. W orzecznictwie utrwalił się pogląd, że wyraz „niezwłocznie” użyty w art. 455 k.c. oznacza 14 dni od dnia wezwania dłużnika do zapłaty. Zobowiązaniami o charakterze bezterminowym będzie np. zapłata kary umownej albo zapłaty odszkodowania za spowodowanie szkody. Jeżeli wierzyciel nie wzywa dłużnika do spełnienia świadczenia, początek biegu terminu przedawnienia wyznacza się inaczej. Początek tego terminu rozpoczyna się w dniu, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby wierzyciel podjął czynność w najwcześniejszym możliwym terminie. W praktyce trudno ustalić kiedy, wierzyciel mógł najwcześniej podjąć czynność, która zmierzałaby do zmuszenia dłużnika do spełnienia świadczenia. Takiej oceny dokonuje sąd, przy uwzględnieniu stanu faktycznego sprawy.

Zawieszenie i przerwanie biegu terminu przedawnienia długu

Bieg terminu przedawnienia długu może zostać zawieszony lub przerwany. Zawieszenie oznacza tymczasowe zatrzymanie biegu terminu przedawnienia. Natomiast przerwanie oznacza rozpoczęcie jego biegu od nowa. Zgodnie z art. 121 k.c. bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:

  • Co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej;
  • Co do roszczeń, które przysługują osobom niemającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
  • W przypadku roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu – przez czas trwania małżeństwa;
  • Co do roszczeń, których wierzyciel nie może dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody;
  • W zakresie roszczeń objętych umową o mediację – przez czas trwania mediacji;
  • Co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej – przez czas trwania postępowania pojednawczego.

Może Cię zainteresować – Upadłość jednego z małżonków

Przerwanie biegu terminu przedawnienia

Bieg terminu przedawnienia przerywa się:

  • Przez każdą czynność podjętą przed sądem powszechnym albo przed sądem polubownym. Czynność ta musi zostać podjęta bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. W takim przypadku termin biegnie na nowo dopiero po zakończeniu postępowania;
  • W przypadku uznania długu przez dłużnika.

Koniec terminu przedawnienia długu

Długość terminu przedawnienia ma istotne znaczenie co do określania momentu, w którym on upływa. Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli termin przedawnienia roszczenia jest dłuższy niż 3 lata, to koniec terminu przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Przykładowo 6-letni termin przedawnienia, który rozpoczął bieg dnia 11 lipca 2018 r., upłynie 31 grudnia 2024 r. Natomiast, jeśli termin przedawnienia roszczenia jest krótszy niż 2 lata, to koniec terminu przypada na jego ostatni dzień. Przykładowo roczny termin przedawnienia, który rozpoczął bieg 11 lipca 2018 r., upłynie dnia 11 lipca 2019 r. Co ważne, dla takich roszczeń stosuje się przepisy ogólne dotyczące sposobu obliczania biegu terminów. Oznacza to, że koniec biegu terminu przedawnienia nie może przypaść na dzień ustawowo wolny od pracy lub sobotę. W takim wypadku koniec terminu przedawnienia przypada na następny dzień roboczy.

Przedawnienie długu – podsumowanie

Przedawnienie długu jest ważną instytucją prawa prywatnego. Przepisy o przedawnieniu mogą być trudne do zrozumienia, a brak wiedzy o swoich prawach często skutkuje niepotrzebnym regulowaniem przedawnionych długów. W przypadku, gdy otrzymasz wezwanie do zapłaty od kancelarii windykacyjnej lub funduszu inwestycyjnego warto skontaktować się z profesjonalistą. Po analizie Twojej sytuacji, możesz uchronić się przed koniecznością spłaty przedawnionego długu. Pomoc eksperta jest w szczególności istotna, gdy roszczenie pochodzi sprzed wielu lat. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się, czy możesz uniknąć zapłaty roszczenia, które zgodnie z prawem nie może być przymusowo dochodzone.

Formularz kontaktowy




    O autorze

    Szymon Chmura

    Student 5 roku prawa na Uniwersytecie Gdańskim na specjalizacji cywilno-prawnej. Swoje zainteresowania zawodowe skupia wokół prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego, prawa korporacyjnego oraz postępowań spornych. Doświadczenie w tych obszarach prawa zdobywa od pierwszego roku studiów m.in. w trójmiejskich kancelariach oraz tych o zasięgu ogólnopolskim. Jest jednym z założycieli oraz Przewodniczącym Koła Naukowego Prawa Handlowego, działającego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Finalista konkursów z dziedzin takich jak prawo cywilne, prawo gospodarcze, prawo handlowe i postępowanie cywilne, ale także konkursów krasomówczych i negocjacyjnych . Prywatnie trenuje kickboxing, czyta książki popularnonaukowe i ogląda filmy.

    Misja

    Kancelaria powstała z myślą o obsłudze przedsiębiorców i konsumentów mających kłopoty z płynnością finansową.

    Jako zespół składający się z licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego, adwokatów,  doradców biznesowych i podatkowych oraz byłych bankowców posiadamy bogate doświadczenie w kwestiach związanych z ochroną praw dłużników, wierzycieli oraz poprawą płynności finansowej przedsiębiorstwa.

    Misją naszej kancelarii jest ratowanie przedsiębiorców i konsumentów przed niewypłacalnością przy jednoczesnym pogodzeniu interesu wierzycieli, co w sprawach dotyczących spłaty zadłużenia wymaga odpowiedniego doświadczenia. Zawsze jest rozwiązanie, trzeba tylko wiedzieć jak je znaleźć.

    Skorzystaj z formularza kontaktowego lub zadzwoń – 58 352 13 43. W zgłoszeniu opisz proszę swoją sytuację ze szczególnym uwzględnieniem:
    • przyczyn powstania kłopotów z wypłacalnością,
    • ilości zobowiązań,
    • kwot poszczególnych zobowiązań,
    • informacji od kiedy zobowiązania nie są spłacane,
    • informacji o posiadanym majątku, jego szacunkowej wartości i zabezpieczeniach ustanowionych na majątku,
    • czy zostały wszczęte postępowania egzekucyjne?
    Spotkanie możliwe jest w jednym z naszych biur w Gdańsku lub w Gdyni bądź online na komunikatorze video.
    Gwarantujemy rzetelną analizę Państwa sprawy wraz ze wskazaniem optymalnych rozwiązań prawnych.
    Kancelaria Restrukturyzacyjna Lipiński i Wspólnicy skupia się na poniższych zagadnieniach:
    • restrukturyzacja firm,
    • oddłużanie firm,
    • negocjacje z wierzycielami,
    • upadłość firmy,
    • upadłość konsumencka,
    • postępowania egzekucyjne,
    • obsługa prawna firm,
    • doradztwo podatkowe,
    • obsługa wierzycieli i dłużników w postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych,
    • powództwa dotyczące bezskuteczności czynności prawnych dłużnika - tzw. powództwa pauliańskie.
    Kancelaria ma swoją siedzibę w Gdańsku. Prowadzimy jednak postępowania na terenie całego kraju. Przez lata praktyki wypracowaliśmy procedury, które pozwalają nam obsługiwać klientów zdalnie. Jest to również z korzyścią dla klientów, gdyż nie wymaga od nich dużego nakładu czasu w celu uzyskania oddłużenia.
    Kancelaria specjalizuje się w:
    • prawie upadłościowym,
    • restrukturyzacyjnym,
    • bankowym,
    • gospodarczym.

    Ostatnie Wpisy

    Uchylenie układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym

    Jak wygląda uchylenie układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym i kiedy może do niego dojść? W tym artykule omówimy zagadnienie uchylenia układu zawartego z wierzycielami oraz jego skutki dla dłużnika. Sprawozdania nadzorcy wykonania układu A więc dłużnik ma zawarty układ z wierzycielami. Sąd restrukturyzacyjny zatwierdza układ. Po uprawomocnieniu się postanowienia sądu w przedmiocie zatwierdzenia układu nadzorca bądź…

    Oddłużenie byłego przedsiębiorcy w 23 miesiące

    W niniejszym artykule opiszemy jak wygląda oddłużenie byłego przedsiębiorcy w ramach upadłości konsumenckiej. W jednej z prowadzonych przez naszą kancelarię spraw, gdzie reprezentowaliśmy upadłego doprowadziliśmy do ustalenia planu spłaty wierzycieli na okres 23 miesięcy z ratą miesięczną w kwocie 1.000,00 zł. Tym samym po wykonaniu planu spłaty wierzycieli zostanie umorzonych ponad 280.000,00 zł zobowiązań pieniężnych…

    Na czym polega przedawnienie długu?

    Przedawnienie długu jest jednym z kluczowych mechanizmów prawa cywilnego. Konstrukcja ta ma istotne znaczenie zarówno dla dłużników, jak i wierzycieli. Termin przedawnienia określa okres, po którego upływie dłużnik może uchylić się od zapłaty długu. W praktyce oznacza to, że wierzyciel traci możliwość wyegzekwowania swojej należności w trybie przymusowym, czyli w ramach egzekucji komorniczej. W zasadzie…

    Zobacz wszystkie na blogu

    Polecane artykuły

    Restrukturyzacja Koszalin

    Kategorie:

    Restrukturyzacja firmy w mieście Koszalin. Restrukturyzacja firmy pozwala na redukcję zadłużenia oraz może chronić przez egzekucją komorniczą. Nadrzędnym celem restrukturyzacji jest ochrona przed upadłością poprzez przywrócenie przedsiębiorcy zdolności do długoterminowego konkurowania na rynku. Postępowanie restrukturyzacyjne prowadzone jest co do zasady przez licencjonowanego doradcę restrukturyzacyjnego. To od niego w znacznej mierze zależeć będzie ostateczny rezultat zainicjowanego…

    Negocjacje z firmą windykacyjną - jak rozmawiać z wierzycielem?

    Kategorie:

    Negocjacje z firmą windykacyjną czasami są o wiele lepszym wyjściem z problemów z wypłacalnością niż ogłaszanie upadłości bądź postępowanie restrukturyzacyjne. Na skutek właściwie przeprowadzonych negocjacji można bowiem uzyskać umorzenie zobowiązań sięgające nawet 80%. Trzeba jednak wykonać to roztropnie, aby minimalizować inne koszty, które mogą (ale nie muszą) się pojawić przy zawieraniu ugody z firma windykacyjną.…

    Jakie są skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego?

    Kategorie:

    W odpowiedzi na pytanie jakie są skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego należy uwzględnić cechy wspólne wszystkich postępowań oraz różnice występujące między nimi.  Różnice dotyczą postępowania o zatwierdzenie układu oraz postępowania sanacyjnego i odrębności z nich wynikające zostały ujęte w artykule. W artykule wskażemy również na odrębności dotyczące uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego wprowadzonego do obrotu prawnego czasowo do 30…

    Biuro w Gdańsku

    ul. Henryka Sienkiewicza 11/2
    80-227 Gdańsk

    Biuro w Gdyni

    Al. Zwycięstwa 241/13
    81-521 Gdynia

    Pliki do pobrania

    [custom_modal post_ids="16199,16297,17384"]