Ogłoszona upadłość konsumencka małżonków powoduje daleko idące skutki w sferze majątkowej – upadłość jednego z małżonków przekłada się na sytuację drugiego małżonka. Dotyczy to oczywiście sytuacji, gdy małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej. W niniejszym artykule wyjaśnimy jak upadłość jednego z małżonków wpływa na sytuację drugiego małżonka. Sprawami upadłości małżonków zajmujemy się w naszej kancelarii z siedzibą z Gdańsku i Gdyni. Dla małżonków z innych miast prowadzimy spotkania online.
Upadłość konsumencka a majątek wspólny
Jeżeli w dniu ogłoszenia upadłości małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej to ich majątek wspólny wchodzi do masy upadłości. Jego podział jest zaś niedopuszczalny. Małżonek upadłego może jedynie dochodzić w postępowaniu upadłościowym swojej należności z tytułu udziału w majątku wspólnym. W tym celu powinien zgłosić swoją wierzytelność sędziemu komisarzowi. Zazwyczaj uzyskanie w takiej sytuacji jakichkolwiek środków przez małżonka upadłego jest możliwe tylko teoretycznie. Nieruchomość jest bowiem zazwyczaj zabezpieczeniem kredytu hipotecznego. Dodatkowo wierzyciele hipoteczni uczestniczą w kosztach postępowania, co powoduje, że dla małżonka upadłego i innych wierzycieli nic nie zostaje. Ewentualne zaspokojenie małżonka upadłego jest na znikomym poziomie.
Wysokość wierzytelności małżonka upadłego
Małżonek upadłego, który chce uzyskać zaspokojenie z masy upadłości zgłasza swoją wierzytelność z tytułu udziału w majątku wspólnym. Wysokość tej wierzytelności to połowa wartości wspólnego majątku.
Rozdzielność majątkowa a upadłość konsumencka
Zgodnie z art. 126 prawa upadłościowego ustanowienie rozdzielności majątkowej jest skuteczne wobec masy upadłości jedynie wtedy, gdy umowa została zawarta co najmniej na dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Przykład: Ustanowienie rozdzielności majątkowej nastąpiło z dniem 25 lipca 2016 r.
Wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony z dniem 30 sierpnia 2018 r.
Majątek małżonka upadłego nie wejdzie do masy upadłości.
Upadłość konsumencka a podział majątku
Co dzieje się z majątkiem, gdy upadłość konsumencka małżonków została ogłoszona, ustanowiono rozdzielność majątkową, ale nie doszło do podziału majątku? W takim przypadku, jeśli umowa rozdzielności majątkowej jest skuteczna wobec masy upadłości (wyżej wskazany przykład), to brak podziału majątku nie ma tu żadnego znaczenia. Z dniem ustanowienia rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami doszło do ustanowienia ułamkowej współwłasności posiadanego majątku. Te ułamkowe udziały małżonków w majątku są zaś równe. Wynika to wprost z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
W związku z powyższym, jeśli:
- rozdzielność majątkowa została ustanowiona na co najmniej dwa lata przed złożeniem wniosku o upadłość,
- małżonkowie nie dokonali podziału majątku,
to syndyk nie zajmie majątku małżonka upadłego, który mu przypadł w ramach ułamkowego prawa współwłasności.
Upadłość jednego z małżonków – zakończenie postępowania
Rozdzielność majątkowa powstała w chwili ogłoszenia upadłości ustaje w momencie ukończenia, umorzenia bądź uchylenia postępowania upadłościowego. W ramach ciekawostki trzeba wskazać, że wówczas pomiędzy małżonkami powstaje ustawowa wspólność majątkowa. Nie ma tu znaczenia jaki ustrój panował w ich małżeństwie przed ogłoszeniem upadłości.
Upadłość konsumencka jednego z małżonków a kredyt hipoteczny
Upadłość jednego z małżonków powoduje, że zobowiązanie wynikające z umowy kredytu hipotecznego staje się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości. Dotyczy to jednak tylko upadłego. W związku z tym, jeśli umowa kredytu hipotecznego nie została wypowiedziana to ogłoszenie upadłości powoduje jej wymagalność, ale tylko w stosunku do upadłego. W odniesieniu do małżonka upadłego umowa wciąż obowiązuje. Umowa kredytowa może co prawda zawierać zapisy uprawniające bank do wypowiedzenia umowy. Jeśli jednak małżonek upadłego ma zdolność kredytową do dalszej obsługi zobowiązania, to nie powinno dojść do wypowiedzenia umowy.
Gdy upadłość konsumencka jednego małżonka zostanie ogłoszona, syndyk dokona likwidacji nieruchomości. W tym czasie małżonek upadłego jest zobowiązany dokonywać spłat wedle harmonogramu spłat rat kredytowych. Syndyk w wyniku wykonania odrębnego planu podziału funduszy zaspokoi wierzyciela hipotecznego. Jeśli umowa kredytowa nie zostanie wypowiedziana małżonkowi upadłego i zarazem kredyt nie zostanie całkowicie spłacony, to bank ustali nowy harmonogram spłat. Małżonek upadłego będzie wtedy dalej dokonywać spłat. Po zakończeniu postępowania upadłościowego zostanie ustalony plan spłaty wierzycieli. W wykonaniu tegoż planu upadły będzie również dokonywał spłat na poczet banku, który udzielił kredytu hipotecznego.
Upadłość konsumencka współkredytobiorcy a kredyt hipoteczny
Zastanawiają się Państwo co oznacza upadłość konsumencka współkredytobiorcy? Jak przedstawia się sytuacja, gdy upadłość ogłosił kredytobiorca, który nie był właścicielem nieruchomości? Jest to analogiczna sytuacja do tej opisanej w akapicie powyżej. Bank zweryfikuje wtedy zdolność płatniczą drugiego kredytobiorcy, który będzie zapewne też właścicielem nieruchomości. Jeśli ta osoba będzie dysponować zdolnością płatniczą, to umowa raczej nie zostanie wypowiedziana. Gdyby jednak bank chciał wypowiedzieć umowę, to warto podjąć negocjacje z bankiem celem zawarcia porozumienia. W większości przypadków zawarcie ugody będzie możliwe.
Jaki majątek wspólny nie wchodzi do masy upadłości?
Do masy upadłości nie wchodzą przedmioty służące wyłącznie małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej. Dotyczy to również sytuacji gdy przedmioty te są objęte majątkową wspólnością małżeńską. Z wyjątkiem jednak przedmiotów majątkowych nabytych do majątku wspólnego w ciągu dwóch lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Przykład: Ustanowienie rozdzielności majątkowej nastąpiło z dniem 25 lipca 2016 r.
Wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony z dniem 30 sierpnia 2018 r.
W skład majątku wspólnego wchodzi: laptop nabyty 30 lipca 2016 r. i laptop nabyty 30 lipca 2017 r. Do masy upadłości wejdzie tylko jeden laptop – ten, który został kupiony 30 lipca 2017 r.
Upadłość konsumencka jednego z małżonków – podsumowanie
Upadłość konsumencka jednego z małżonków powoduje daleko idące skutki dla małżonka upadłego. Jeśli mają Państwo pytania dotyczące tego zagadnienia to zapraszamy do kontaktu bezpośrednio w Gdyni /Gdańsku lub przez Internet. Nasza kancelaria restrukturyzacyjna ma szeroki zakres działań. Zachęcamy do przeczytania czym jest restrukturyzacja i jak prowadzimy negocjacje z wierzycielami.