Upadłość konsumencka a podatek dochodowy

Upadłość konsumencka a podatek dochodowy. W niniejszym artykule odpowiemy między innymi na pytanie czy oddłużenie upadłego i umorzenie jego zobowiązań w upadłości konsumenckiej powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Z artykułu wynika również inny istotny wniosek. Zapraszamy do lektury.

Umorzenie zobowiązań przedsiębiorcy poza postępowaniem upadłościowym a podatek dochodowy.

Umorzenie zobowiązań co do zasady powoduje powstanie przychodu podatkowego po stronie dłużnika i jest on zobligowany do zapłaty podatku od kwoty umorzonego zobowiązania. Dotyczy to zarówno przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, jak i konsumenta. Co istotne wedle art. 14 ust. 2 pkt. Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z działalności gospodarczej jest wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań.

Umorzenie długu ma miejsce, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie to przyjmuje. Mowa tu zatem o ugodzie, na skutek której wierzyciel rezygnuje z dochodzenia części swojej należności.

Przedawnienie długu ma miejsce, gdy wierzyciel nie może przykładowo na skutek wszczęcia postępowania egzekucyjnego przymusowo wyegzekwować swojej należności.

Umorzenie zobowiązań osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Jak to jednak wygląda w sytuacji osoby, która nie prowadzi działalności gospodarczej? W tym przypadku nie ma przepisu prawa wskazującego wprost, że przedawnione zobowiązania stanowią przychód. Co więcej linia orzecznicza NSA potwierdza, że osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej nie musi płacić podatku dochodowego od przedawnionych zobowiązań. Potwierdzają to orzeczenia NSA z 12 lutego 2020 r. (sygn. akt II FSK 808/18) i z 19 grudnia 2019 r. (sygn. akt II FSK 301/18). Warte w tym miejscu jest jednak zaakcentowanie rozbieżności orzeczniczych w tej materii. Pojawiają się bowiem orzeczenia WSA wedle których przedawnienie długu powinno skutkować zapłatą podatku dochodowego.

Umorzenie długu na skutek zawarcia porozumienia pomiędzy wierzycielem i konsumentem ma takie same skutki jak w przypadku przedsiębiorcy. Przyczynia się do powstania przychodu po stronie takiego dłużnika i jest on zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego. Są to bowiem nieodpłatne świadczenia zaliczane do tzw. innych źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Umorzenie długu przyczynia się do zmniejszenia pasywów dłużnika, a przychodem podatkowym są nie tylko aktywa, które zwiększają jego majątek, ale również zmniejszenie jego pasywów.

Upadłość konsumencka a podatek dochodowy.

Przejdźmy w końcu do wyjaśnienia kwestii podatku dochodowego od zobowiązań umorzonych w postępowaniu upadłościowym. W sukurs przychodzą tu dwie podstawy prawne zawarte w art. 14 ust. 3 pkt. 6 oraz art. 21 ust. 1 pkt. 142 UoPDOF.

Pierwszy z nich dotyczy przedsiębiorców, których zobowiązania zostały umorzone na skutek ogłoszenia upadłości. Drugi zaś osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Wedle art. 14 ust. 3 pkt. 6 UoPDOF kwoty umorzonych w postępowaniu upadłościowym zobowiązań nie stanowią przychodu. Zgodnie zaś z art. 21 ust. 1 pkt. 142 UoPDOF wolne od podatku dochodowego są kwoty umorzonych w upadłości zobowiązań niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Upadłość konsumencka a podatek dochodowy. Podsumowanie.

Jak zostało wyżej wykazane umorzenie zobowiązań w upadłości konsumenckiej nie powoduje powstania przychodu i konieczności zapłaty podatku dochodowego.

Z powyższych rozważań wyłania się dodatkowo inna, dość istotna kwestia dotycząca negocjacji z wierzycielami. Należy bowiem mieć na uwadze, że zawarcie porozumienia z wierzycielem (na skutek, którego dojdzie do umorzenia długu) będzie skutkować koniecznością zapłaty podatku. Prowadząc negocjacje z wierzycielami warto o tym pamiętać.

Specjalizujemy się w oddłużaniu przedsiębiorstw i osób fizycznych. Przeprowadzamy postępowania restrukturyzacyjne, upadłościowe oraz negocjujemy z wierzycielami. Masz problemy z płynnością finansową i szukasz wyjścia z trudnej sytuacji? Skontaktuj się z nami. Gwarantujemy indywidualne podejście do Twojej sprawy.

O autorze

Krzysztof Lipiński

Kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny specjalizujący się w restrukturyzacji przedsiębiorstw. W postępowaniach restrukturyzacyjnych pełni funkcję nadzorcy układu, nadzorcy oraz zarządcy sądowego. Pełni również funkcję syndyka w postępowaniach upadłościowych. Z powodzeniem nadzorował restrukturyzację dużych spółek kapitałowych, jak i działalności jednoosobowych.

Biegły z zakresu wyceny przedsiębiorstw. Ekonomista i prawnik. W swojej praktyce współpracuje z sądami restrukturyzacyjnymi oraz upadłościowymi. Reprezentuje również wierzycieli i dłużników w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych.

Od lat specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących niewypłacalności podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W swej praktyce dużą wagę przywiązuje do pogodzenia interesów dłużników oraz wierzycieli, co ma prowadzić do ograniczenia liczby ogłaszanych upadłości.