W niniejszym artykule odpowiemy na bardzo istotne dla upadłych pytanie, ile wynagrodzenia zajmuje syndyk. Pokażemy też na przykładach jaką część dochodu zajmuje syndyk w zależności od źródła dochodu. Wyjaśnimy również do kiedy syndyk zajmuje wynagrodzenie i jak wygląda kwestia zajęcia na poczet alimentów.
Spis treści
Jak długo działa syndyk i do kiedy zajmuje wynagrodzenie?
Syndyk pełni swoją funkcję od momentu ogłoszenia upadłości do zakończenia postępowania upadłościowego. Samo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie wywiera zatem żadnych skutków przykładowo w kontekście egzekucji komorniczej. Dopiero ogłoszenie przez sąd upadłości powoduje, że egzekucje komornicze są zawieszane i następnie umarzane. Zgodnie zaś z art. 491 (14) Prawa Upadłościowego postępowanie upadłościowe kończy się obecnie z dniem wydania postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli / umorzeniu zobowiązań bez ustalania planu spłaty lub warunkowym umorzeniu zobowiązań. Nie ma tu znaczenia fakt wniesienia zażalenia na postanowienie o ustaleniu planu spłaty. Z dniem wydania postanowienia następuje zakończenie postępowania upadłościowego i tym samym zakończeniu ulega zajęcie dochodu przez syndyka. Zajęcie wynagrodzenia przez syndyka następuje zatem od dnia ogłoszenia upadłości do dnia wydania wyżej wskazanego postanowienia. Czas trwania postępowania jest zaś mocno zróżnicowany. Wpływ na długość postępowania ma skład masy upadłości, sąd w którym prowadzone jest postępowanie upadłościowe oraz sam syndyk. Jeśli bowiem w masie upadłości są aktywa trudno zbywalne, to wpłynie to na przedłużenie się postępowania upadłościowego. Postępowania w mniejszych sądach jak Płock, Elbląg czy Zielona Góra trwają krócej. Sądy działają tam sprawniej, gdyż mają mniej spraw. Dla przykładu proste postępowanie bez majątku trwa w Elblągu pół roku. Takie samo postępowanie w Gdańsku będzie trwać około 12 – 14 miesięcy. Wreszcie na długość postępowania wpływ ma również sam syndyk. Co do zasady syndyk w postępowaniach bezmasowych powinien zakończyć swoje czynności przed upływem 6 miesięcy. Nie zawsze jednak syndykom się to udaje.
Syndyk a wypłata wynagrodzenia.
Po ogłoszeniu upadłości syndyk zajmuje dochód upadłego i w części stanowiącej masę upadłości jest on do niej przekazywany przez pracodawcę, ZUS lub KRUS. Pozostała część przekazywana jest do upadłego. Przykładowe wyliczenia kwot wolnych od zajęcia znajdą Państwo w dalszej części artykułu.
W ramach dygresji warto dodać, iż po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej blokowane są przez bank konta upadłego. Wówczas to syndyk ustala zakres korzystania z konta przez upadłego. W związku z tym upadły chcąc korzystać z rachunku bankowego powinien jak najszybciej zgłosić to syndykowi, aby ten podjął czynności.
Zajęcie dochodu z zagranicy.
W przypadku wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę uzyskiwanego za granicą są dwa stanowiska. Jedno z nich zakłada, że zajęciu podlega część wynagrodzenia określona wedle przepisów prawa pracy, w którym ta praca jest świadczona (dotyczy to Unii Europejskiej). Przykładowo upadły mieszka w Szczecinie, ale jest zatrudniony przez pracodawcę niemieckiego. Wtedy syndyk zajmuje taką część wynagrodzenia, na którą pozwalają przepisy prawa niemieckiego. Drugie stanowisko (wydaje się, że obecnie dominujące) zakłada, że syndyk zajmuje połowę wynagrodzenia, czyli zgodnie z przepisami prawa polskiego, ale z poszanowaniem kwoty wolnej od zajęcia określonej przez przepisy prawa w kraju, w którym upadły pracuje. W mojej ocenie właściwe jest stanowisko drugie. W sytuacji gdy syndyk będzie chciał zająć połowę wynagrodzenia to upadły może wnioskować w oparciu o przepisy prawa unijnego (UE) o zmianę sposobu zajęcia. Upadły może również zawnioskować o wyłączenie części jego dochodu spod zajęcia. W tym celu trzeba wykazać przykładowo wyższe koszty utrzymania za granicą.
Jaki dochód może zająć syndyk?
Do źródeł dochodu najczęściej osiąganych przez upadłych i zajmowanych przez syndyka należą:
- dochód z umowy o pracę,
- dochody z umowy zlecenia,
- dochód umowy o dzieło,
- renta lub emerytura,
- dochód z wynajmu.
Jakiego dochodu nie może zająć syndyk?
Syndyk nie może zająć takiego dochodu jak:
- alimenty,
- świadczenie 500+,
- diety (w przypadku długów alimentacyjnych można zająć 50% diet),
- zasiłki rodzinne,
- zasiłki pielęgnacyjne,
- stypendia.
Kwota wolna od zajęcia w upadłości konsumenckiej. Umowa o pracę. Umowa zlecenie i o dzieło.
Wysokość zajęcia wynagrodzenia przez syndyka określają przepisy Kodeksu Pracy, Prawa Upadłościowego oraz Kodeksu Postępowania Cywilnego.
Syndyk co do zasady zajmie połowę wynagrodzenia upadłego z tytułu umowy o pracę. Jeśli upadły ma zobowiązania alimentacyjne to syndyk będzie mógł zająć 60% jego dochodu.
Przykład: Dochód upadłego w wysokości 4 500 PLN netto. Brak osób na utrzymaniu i zobowiązań alimentacyjnych.
Zajęcie dochodu przez syndyka wyniesie 2 250 PLN.
Przykład: Dochód upadłego w wysokości 4 500 PLN netto. Upadły ma zobowiązanie alimentacyjne.
Zajęcie dochodu przez syndyka wyniesie 2 700 PLN.
Kwotą wolną od zajęcia jest minimalne wynagrodzenie, które na dzień sporządzania niniejszego artykułu wynosi 3 261,53 PLN. W zajęciu na poczet zobowiązań alimentacyjnych upadłego nie chroni jednak kwota wolna od zajęcia. Syndyk w takiej sytuacji może zająć 60% nawet minimalnego wynagrodzenia.
Takie same są zasady zajęcia wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia i umowy o dzieło, jeśli są one świadczeniami powtarzającymi się, których celem jest zapewnienie utrzymania bądź stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.
Przykład: Dochód upadłego w wysokości 4 000 PLN netto. Brak osób na utrzymaniu.
Zajęcie wynagrodzenia przez syndyka wyniesie 738,47 PLN – czyli do kwoty wolnej od zajęcia, która wynosi 3 261,53 PLN.
Jeśli upadły pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy to kwota wolna ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiary czasu pracy.
Przykład: Dochód upadłego w wysokości 3 261,53 PLN netto. Upadły pracuje na 1/2 etatu. Brak osób na utrzymaniu.
Zajęcie wynagrodzenia przez syndyka wyniesie 1 630,77 PLN.
Jak już wskazaliśmy wyżej kwota wolna od zajęcia nie dotyczy zobowiązań alimentacyjnych i w tym przypadku syndyk może zająć do 60% wynagrodzenia upadłego. Co więcej świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (przykładowo premie świąteczne), dodatkowe wynagrodzenie roczne, czy przysługujący pracownikom udział w zysku podlegają zajęciu w pełnej kwocie na poczet zobowiązań alimentacyjnych.
Zajęcie wynagrodzenia przez syndyka. Emerytura i renta.
Potrącenie nie może przekroczyć 25% procent świadczenia. W przypadku zobowiązań alimentacyjnych jest to 60%. Wysokość potrącenia liczymy od kwoty brutto.
Przykład: Dochód upadłego w wysokości 3 500 brutto. Brak osób na utrzymaniu.
Zajęcie wynagrodzenia przez syndyka wyniesie 875 PLN.
Ile zabiera syndyk z wynagrodzenia, jeśli upadły ma kogoś na utrzymaniu?
Prawo upadłościowe zawiera dodatkowe ograniczenia dotyczące zajęcia dochodu. Ograniczenia te są zawarte w art. 63 ust. 1a – 1b. Wedle nich do masy upadłości nie wchodzi także część dochodu upadłego w kwocie (na dzień sporządzania niniejszego artykułu):
– 1 051,50 PLN dla osoby samotnie gospodarującej,
– 792 PLN dla osoby, na utrzymaniu której pozostają inne osoby.
Przykład: Dochód upadłego w wysokości 6 000 PLN netto. Brak obowiązku alimentacyjnego. Na utrzymaniu upadły ma 4 osoby.
Zajęcie wynagrodzenia przez syndyka wyniesie 2 040 PLN (6 000 – 5 x 792).
Jeśli jednak małżonek dłużnika osiąga dochód w kwocie wyższej niż 792 PLN to od dochodu upadłego nie odliczamy 792 PLN na utrzymanie tegoż małżonka.
Zajęcie dochodu przez syndyka a alimenty.
Zgodnie z przepisami Prawa upadłościowego alimenty należne za czas po ogłoszeniu upadłości reguluje na bieżąco syndyk. Robi to oczywiście jeśli w masie upadłości są wystarczające środki ku temu, aby płacić alimenty. Praktyka syndyków w tej materii jest zróżnicowana. Z związku z tym dłużnik zobowiązany do płacenia alimentów powinien skonsultować swoją sytuację z praktykiem Prawa upadłościowego, czyli najlepiej z syndykiem. Może bowiem się okazać, że syndyk będzie zajmować 60% dochodu upadłego, ale nie będzie regulował zobowiązań alimentacyjnych.
Ile wynagrodzenia zajmuje syndyk? Podsumowanie.
Przygotowując się do ogłoszenia upadłości konsumenckiej warto mieć kompleksową wiedzę o postępowaniu upadłościowym. Pozwoli to bowiem uniknąć przykrych niespodzianek i sprawnie przejść przez proces uzyskania oddłużenia w upadłości konsumenckiej.
O autorze
Kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny specjalizujący się w restrukturyzacji przedsiębiorstw. W postępowaniach restrukturyzacyjnych pełni funkcję nadzorcy układu, nadzorcy oraz zarządcy sądowego. Pełni również funkcję syndyka w postępowaniach upadłościowych. Z powodzeniem nadzorował restrukturyzację dużych spółek kapitałowych, jak i działalności jednoosobowych.
Biegły z zakresu wyceny przedsiębiorstw i ekonomista. W swojej praktyce współpracuje z sądami restrukturyzacyjnymi oraz upadłościowymi. Reprezentuje również wierzycieli i dłużników w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych.
Od lat specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących niewypłacalności podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W swej praktyce dużą wagę przywiązuje do pogodzenia interesów dłużników oraz wierzycieli, co ma prowadzić do ograniczenia liczby ogłaszanych upadłości.