Co wolno upadłemu? Upadłość konsumencka

Z dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej dłużnik traci możliwość zarządzania i rozporządzania swoim majątkiem, który wchodzi do masy upadłościowej. Jak jednak wyglądają jego pozostałe uprawnienia i obowiązki? Objaśniamy co wolno upadłemu gdy zostanie wobec niego ogłoszona upadłość konsumencka.

Majątek – masa upadłościowa

Obowiązki upadłego określone są w art. 57 Prawa Upadłościowego. Upadły wskazuje i wydaje syndykowi cały swój majątek oraz dokumenty z nim związane. Ponadto upadły zobowiązany jest udzielać syndykowi oraz sędziemu komisarzowi niezbędnych wyjaśnień dotyczących posiadanego majątku. Niedostosowanie się przez dłużnika do tych obowiązków może skutkować umorzeniem postępowania upadłościowego.

Utrata zarządu i możliwości rozporządzania majątkiem nie powoduje jednak, że dłużnik traci zdolność do czynności prawnych. Po prostu majątkiem stanowiącym masę upadłościową upadły nie może dysponować. Wszelkie czynności polegające na zbyciu bądź obciążeniu składników majątku są nieważne.

W skład masy upadłości wchodzi mienie posiadane przez dłużnika w dniu ogłoszenia upadłości (nieruchomości, ruchomości, wierzytelności) oraz nabyte po ogłoszeniu upadłości (w szczególności uzyskiwane dochody oraz spadki). Majątek ten będzie podlegał likwidacji przez syndyka masy upadłości.

Nieruchomość zamieszkiwana przez upadłego

Nieruchomość upadłego dłużnika stanowi masę upadłości, zatem podlega wydaniu syndykowi. Warto ustalić z syndykiem przy pierwszym spotkaniu czas i zakres korzystania z nieruchomości zamieszkiwanej przez upadłego. Można również i wręcz należy posiłkując się art. 75 ust. 2 Prawa Upadłościowego zawnioskować do sędziego – komisarza o ustalenie tego poprzez wydanie postanowienia.

Masa upadłościowa – wyłączenia

Niecały majątek dłużnika wchodzi jednak do masy upadłościowej. Wyłączeniu podlega mienie wyłączone od egzekucji wedle przepisów ustawy Kodeksu Postępowania Cywilnego (art. 830 – 833 kpc). Przykładowo do masy upadłości nie wchodzą:

• wynagrodzenie upadłego poniżej stawki minimalnego wynagrodzenia (nie dotyczy to jednak planu spłat wierzycieli).
• przedmioty urządzenia domowego (lodówka, pralka, odkurzacz, etc.),
• pościel, odzież codzienna,
• narzędzia i przedmioty niezbędne do wykonywania pracy zarobkowej,
• przedmioty niezbędne do nauki,
• przedmioty codziennego użytku, które mają dla upadłego dużą wartość użytkową, a które mogą być sprzedane znacznie poniżej ich wartości,

Co do zasady wszystko co zostanie ujęte w spisie inwentarza sporządzonym przez syndyka, będzie wchodzić do masy upadłości.

Co wolno upadłemu? Dochód upadłego

Dłużnik udziela syndykowi oraz sędziemu-komisarzowi wszelkich informacji dotyczących jego majątku, czyli również osiąganego dochodu.

Jeśli po potrąceniu środków wchodzących w skład masy upadłości upadły ma problem z utrzymaniem siebie oraz osób pozostających na jego utrzymaniu to ma możliwość zmienić wysokość przekazywanego syndykowi dochodu. W tym celu upadły powinien wnieść do sędziego – komisarza o ustalenie części dochodu, która nie wchodzi do masy, przy uwzględnieniu swoich szczególnych potrzeb oraz osób pozostających na jego utrzymaniu.

Prawa upadłego konsumenta w trakcie postępowania upadłościowego

Co wolno upadłemu po ogłoszeniu upadłości? Praktyka pokazuje, że wiele osób nie ma wiedzy o tym w jaki sposób przebiega postępowanie upadłościowe. Z punktu widzenia dłużnika warto, aby znał swoje podstawowe uprawnienia. Należą do nich w szczególności:

1. Możliwość zarządzania majątkiem niewchodzącym do masy upadłości.

   Chodzi tu przede wszystkim o dochód upadłego, który nie podlega zajęciu wedle przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego. Upadły może zarazem zarządzać majątkiem wyłączonym spod egzekucji wedle KPC oraz mieniem wyłączonym z masy upadłości przez sędziego – komisarza. Dochód, który nie wchodzi do masy upadłości pozostaje do pełnej dyspozycji upadłego. Może on przykładowo zawierać umowy dotyczące bieżących spraw życia codziennego, typu abonament telefoniczny czy internet. Ważne jednak, aby te czynności nie były szkodliwe dla masy upadłości i interesu wierzycieli.

2. Możliwość kontrolowania czynności syndyka poprzez wgląd w akta postępowania – instytucja skargi na czynności syndyka.

Dla upadłego jest to bardzo istotne uprawnienie. Upadły jako uczestnik        postępowania ma wgląd w akta postępowania. W tym również oczywiście w okresowe sprawozdania z czynności syndyka oraz składane przez niego sprawozdania rachunkowe. Dzięki temu upadły może kontrolować działania syndyka, które mają przecież przełożenie na koszty upadłości konsumenckiej, które to upadły będzie musiał pokryć (w ramach planu spłaty wierzycieli) jeśli nie wystarczy na to funduszów z masy upadłości. Ogólnie rzecz biorąc upadły jest uprawniony do zajmowania stanowiska w zakresie wszelkich czynności podejmowanych przez syndyka w trakcie postępowania upadłościowego.

3. Złożenie wniosku o ustalenie części dochodu, która nie wchodzi do masy upadłości.
   

   W tym celu dłużnik musi wykazać szczególnie trudne okoliczności w jakich się znajduje. Można też wzmocnić swoją argumentację poprzez tzw. minimum socjalne. W czwartym kwartale 2019r. minimum socjalne dla trzyosobowej rodziny z dzieckiem do lat 6 wynosiło 3 022,34 PLN.

4. Złożenie wniosku w celu ustalenia zakresu i czasu korzystania z nieruchomości zajmowanej przez upadłego.

Pomocny jest tu wspomniany wcześniej art. 75 ust. 2 Prawa Upadłościowego. Upadły powinien dla własnego komfortu psychicznego zadbać o to, aby sędzia – komisarz określił sposób korzystania z nieruchomości. Pozwoli to upadłemu w racjonalny sposób planować swoje czynności dotyczące poszukiwania nowego miejsca zamieszkania. Określenie sposobu korzystania z nieruchomości może nastąpić poprzez wskazanie konkretnej daty, do której upadły może zajmować nieruchomość. Sędzia – komisarz może też postanowić, że upadły musi opuścić nieruchomość w określonym terminie od dnia rozstrzygnięcia przetargu bądź nie później niż określony czas przed zawarciem umowy sprzedaży nieruchomości.

O autorze

Krzysztof Lipiński

Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny, syndyk.
Biegły z zakresu wyceny przedsiębiorstw.

kontakt@lipinskikancelaria.pl
tel. 792 873 876