Co to jest cesja wierzytelności?

Dostałeś wezwanie do zapłaty od nieznanego Ci podmiotu? Otrzymałeś nakaz zapłaty lub pozew, w którym po stronie powodowej występuje fundusz inwestycyjny albo kancelaria windykacyjna? Możliwe, że Twój dług został sprzedany innemu podmiotowi na podstawie umowy cesji wierzytelności. W tym artykule odpowiemy na pytanie czym jest cesja wierzytelności.

Może Cię również zainteresować: Wezwanie do zapłaty z EOS lub Kruk?

Cesja wierzytelności – czym tak właściwie jest?

Umowa cesji wierzytelności potocznie nazywana przelewem lub sprzedażą, to nic innego, jak jedna z umów, która jest regulowana przez Kodeks cywilny. Na mocy umowy cesji wierzytelności dotychczasowy wierzyciel, nazywany cedentem, przekazuje swoje prawa wynikające z wierzytelności innemu podmiotowi – cesjonariuszowi. Rezultatem zawarcia takiej umowy jest wstąpienie cesjonariusza (a więc nabywcy) we wszystkie prawa cedenta (sprzedającego) w związku z wierzytelnością.

Cesja wierzytelności – wymogi dla umowy

Aby cesja wierzytelności doszła do skutku, niezbędne jest zawarcie umowy przelewu wierzytelności. Przedmiotem umowy cesji wierzytelności może być każda wierzytelność, chyba że sprzeciwia się temu:

• Zastrzeżenie umowne;

Strony w umowie mogą wprowadzić zakaz zbywania wierzytelności. Umowny zakaz zbycia wierzytelności może być zawarty w umowie, z której wynika wierzytelność lub w późniejszym porozumieniu stron. Strony mogą uzależnić możliwość dokonania przelewu wierzytelności przez wierzyciela od spełnienia określonego warunku np. od zgody dłużnika.

• Ustawa;

Kodeks cywilny zabrania cesji roszczeń o odszkodowanie albo zadośćuczynienie z czynów niedozwolonych (chyba że są to wierzytelności wymagalne i uznane na piśmie lub na mocy orzeczenia sądu), prawa odkupu, prawa pierwokupu, wierzytelności wynikających z umowy dożywocia oraz wierzytelności wynikających z udziału wspólnika w spółce cywilnej.

• Właściwość zobowiązania.

Zobowiązanie może mieć charakter ściśle osobisty i w takim wypadku nie będzie możliwe przeniesienie przez wierzyciela swoich praw na inną osobę. Takim zakazem objęte są między innymi wierzytelności alimentacyjne lub wynikające z renty.

Niezachowanie powyższych wymogów będzie skutkowało bezwzględną nieważnością umowy.

Cesja wierzytelności przyszłych

Dopuszczalna jest również cesja wierzytelności przyszłych. Do momentu przejścia praw na cesjonariusza, w takim wypadku, dochodzi dopiero w momencie powstania wierzytelności. Aby taka cesja wierzytelności była skuteczna, strony muszą określić co najmniej stosunek prawny, z którego ma powstać wierzytelność. W praktyce wyróżnia się również tzw. cesję globalną. Obejmuje ona wiele lub wszystkie wierzytelności, które przysługują zbywcy wobec jednego lub wielu dłużników.

Forma umowy zbycia wierzytelności

W przypadku, gdy wierzytelność została stwierdzona na piśmie, umowa również powinna zostać zawarta w formie pisemnej. Oprócz powyższego wyjątku Kodeks cywilny nie przewiduje szczególnej formy dla umowy cesji wierzytelności. Można zatem zawrzeć ją w dowolnej formie. Warto zaznaczyć, że umowa cesji wierzytelności przenosi na nabywcę wierzytelności wszystkie prawa, które są z nią związane. W ogół praw związanych z wierzytelnością wchodzą w szczególności zaległe odsetki od cedowanej wierzytelności.

Umowa cesji wierzytelności, a prawa dłużnika

Dłużnik nie jest stroną umowy cesji. Co do zasady, nie jest wymagana jego zgoda na zawarcie takiej umowy. Wyjątkiem jest tu, jak już wyżej wskazano, sytuacja, w której strony w umowie zastrzegły, że cesja może nastąpić po zgodzie dłużnika. Dłużnik nie musi nawet wiedzieć, że jego wierzytelność została sprzedana, przez co nastąpiła zmiana wierzyciela. Jednakże warto pamiętać, że powiadomienie dłużnika o przelewie wierzytelności jest niezwykle istotne i wywołuje znaczące skutki prawne. Przede wszystkim w wyniku umowy cesji nie może dojść do pogorszenia sytuacji dłużnika. Dłużnikowi przysługują wobec cesjonariusza wszystkie zarzuty, które posiadał przeciwko cedentowi (tj. zbywcy) w momencie dowiedzenia się, że nastąpił przelew wierzytelności. Co więcej, dopóki dłużnik nie dowie się o zawarciu przez cedenta z osobą trzecią umowy cesji wierzytelności, może spełnić świadczenie do rąk pierwotnego wierzyciela. W takim wypadku nabywca wierzytelności musi dochodzić swojego roszczenia od cedenta. Ponadto dłużnik może ze scedowanej wierzytelności potrącić inną wierzytelność, która przysługuje mu wobec nowego wierzyciela. Dłużnik nie może dokonać potrącenia w sytuacji, w której inna wierzytelność, przysługująca mu wobec nowego wierzyciela stała się wymagalna później, niż wierzytelność, która była przedmiotem cesji.

Cesja wierzytelności w praktyce

Umowy cesji wierzytelności w obrocie gospodarczym występują bardzo często. Zawierają je zarówno osoby fizyczne, jak i podmioty profesjonalne. Znacznie częściej jednak z tej instytucji korzystają przedsiębiorcy. W szczególności banki, które sprzedają swoje wierzytelności na rzecz podmiotów trzecich. Tymi podmiotami trzecimi najczęściej są kancelarie windykacyjne lub fundusze inwestycyjne. Taktyka na odzyskiwanie przez nie wierzytelności znacząco różni się od działań banków. Działania windykacyjne kancelarii windykacyjnych i funduszy inwestycyjnych często polegają na nękaniu bombardowaniu dłużnika telefonami, sms-ami, mailami oraz windykacją terenową.

Szerzej o działaniach windykacyjnych wypowiadaliśmy się na naszym blogu – Ugoda z firmą windykacyjną. Czy warto ją podpisywać?

W sytuacji, gdy kancelaria windykacyjna lub fundusz inwestycyjny zaczyna stosować takie działania warto skontaktować się z profesjonalistą, który będzie w stanie ocenić indywidualną sytuację dłużnika oraz zaproponuje korzystne rozwiązanie. Kancelaria restrukturyzacyjna Lipiński i wspólnicy z sukcesem podejmuje się negocjacji z podmiotami skupującymi wierzytelności. Oferujemy również wsparcie w zawieraniu ugód – zarówno podczas ich sporządzania, jak i opiniowania. W niektórych przypadkach zasadna może być upadłość konsumencka bądź układ konsumencki. Zapraszamy do kontaktu.

O autorze

Szymon Chmura

Prawnik - absolwent Uniwersytetu Gdańskiego na specjalizacji cywilno-prawnej. Swoje zainteresowania zawodowe skupia wokół prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego, prawa korporacyjnego oraz postępowań spornych. Doświadczenie w tych obszarach prawa zdobywa od pierwszego roku studiów m.in. w trójmiejskich kancelariach oraz tych o zasięgu ogólnopolskim. Jest jednym z założycieli oraz Przewodniczącym Koła Naukowego Prawa Handlowego, działającego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Finalista konkursów z dziedzin takich jak prawo cywilne, prawo gospodarcze, prawo handlowe i postępowanie cywilne, ale także konkursów krasomówczych i negocjacyjnych . Prywatnie trenuje kickboxing, czyta książki popularnonaukowe i ogląda filmy.