Obowiązek złożenia wniosku o upadłość – w niniejszym artykule opiszemy tę kwestię. Wskażemy również kto jest uprawniony do złożenia takiego wniosku. Wyjaśnimy, kiedy wierzyciel może wnieść o upadłość dłużnika oraz opiszemy kwestię upadłości po zakończeniu wykonywania działalności gospodarczej bądź śmierci przedsiębiorcy.

Niewypłacalność i termin na złożenie wniosku o upadłość

Niewypłacalność powstaje, gdy dłużnik nie reguluje swych wymagalnych zobowiązań pieniężnych dłużej niż trzy miesiące. Od momentu powstania stanu niewypłacalności dłużnik ma 30 dni na wniesienie wniosku o ogłoszenie upadłości. O niewypłacalności oraz o tym kiedy trzeba ogłosić upadłość firmy pisaliśmy na naszym blogu.

Obowiązek złożenia wniosku o upadłość – osoba fizyczna

Zobowiązani do złożenia wniosku o upadłość są przedsiębiorcy, którzy utracili zdolność płatniczą i wedle prawa upadłościowego są niewypłacalni. Będzie to zatem właściciel jednoosobowej działalności gospodarczej bądź zarządca sukcesyjny – jeśli został taki ustanowiony po śmierci przedsiębiorcy. W przypadku przedsiębiorcy będącym osobą fizyczną możliwe jest zamknięcie działalności gospodarczej i zawnioskowanie o upadłość jako konsument. Będzie to tańsze rozwiązanie. Wymaga jednak sprawnego zakończenia spraw związanych z działalnością – tak, aby zmieścić się w ustawowym terminie na złożenie wniosku o upadłość. Upadłość przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą opisaliśmy szerzej na naszym blogu.

W przypadku konsumenta nie ma ustawowego obowiązku składania wniosku o ogłoszenie upadłości. To jest jego uprawnienie, ale nie obowiązek (z zastrzeżeniem uwag poczynionych wyżej dotyczących byłego przedsiębiorcy). 

Obowiązek złożenia wniosku o upadłość – spółka prawa handlowego

W przypadku spółek prawa handlowego obowiązek ten spoczywa ma każdym kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.

Powyższe oznacza, że w przypadku zarządu działającego łącznie obowiązek złożenia wniosku ciąży na każdym z członków zarządu odrębnie. Nie muszą wnosić wniosku zgodnie z reprezentacją spółki. Przy czym, jeśli tylko jeden członek zarządu złoży wniosek i wniosek ten zostanie oddalony to pozostali członkowie zarządu nie będą mogli się bronić przed odpowiedzialnością za zobowiązania spółki na zasadzie art. 299 KSH.

Nie ma żadnego znaczenia wewnętrzny podział obowiązków pomiędzy członkami zarządu. Zatem członek zarządu delegowany do nadzorowania spraw handlowych czy marketingowych jest tak samo zobowiązany do złożenia wniosku o upadłość spółki jak członek zarządu odpowiedzialny za ogólny zarząd spółką.

W przypadku spółek zobowiązani do złożenia wniosku o upadłość będą:

• członkowie zarządu spółek kapitałowych (spółka akcyjna i spółka z o.o.),
• likwidatorzy spółek prawa handlowego,
• wspólnicy spółki jawnej,
• partnerzy spółki partnerskiej
• komplementariusze spółki komandytowej.

W przypadku spółki komandytowej czujni powinni być członkowie zarządu spółki z o.o., która jest zazwyczaj komplementariuszem. Postępowanie upadłościowe wobec spółki komandytowej zapewne nie zakończy się pełnym zaspokojeniem wierzycieli spółki. Wtedy odpowiedzialność za zobowiązania spółki spadnie na komplementariusza, czyli spółkę z o.o. Kluczową kwestią jest to, kiedy taki komplementariusz powinien wnieść wniosek o swoją upadłość? Odpowiedź na to pytanie zostawimy na oddzielny artykuł.

Czy prokurent ma obowiązek złożenia wniosku o upadłość spółki?

Prokurent nie ma obowiązku wnoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Może to być jego uprawnienie. Jeśli jednak nie uczyni tego, to nie mogą być wobec niego wyciągnięte konsekwencje wynikające z art. 299 KSH (odpowiedzialność za zobowiązania spółki).

Czy każdy wierzyciel może wnieść o upadłość dłużnika?

Wniosek o upadłość może wnieść jedynie wierzyciel osobisty dłużnika. W związku z tym wierzyciel rzeczowy (hipoteka, zastaw) nie jest uprawniony do zawnioskowania o upadłość dłużnika. Dotyczy to oczywiście jedynie sytuacji gdy wierzyciel rzeczowy nie jest zarazem wierzycielem osobistym.

Kiedy wierzyciel może wnieść o upadłość dłużnika?

W dowolnym momencie – oczywiście pod warunkiem, że jego wierzytelność jest wymagalna od ponad trzech miesięcy.

Wniosek wierzyciela o upadłość a zakończenie działalności gospodarczej

Wedle art. 8 prawa upadłościowego wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok.

Przepis ten stosuje się odpowiednio do osób, które przestały być wspólnikami osobowych spółek handlowych. Wtedy postępowanie upadłościowe przeprowadzone jest wedle przepisów zarezerwowanych dla upadłości konsumenckiej.

Śmierć przedsiębiorcy a upadłość

Kwestię tę reguluje art. 7 prawa upadłościowego:

W razie śmierci przedsiębiorcy można ogłosić jego upadłość, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w terminie roku od dnia jego śmierci, a w przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego (…) także po upływie roku od dnia śmierci przedsiębiorcy, a przed dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego. Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć wierzyciel, zarządca sukcesyjny, a także spadkobierca, oraz małżonek i każde z dzieci lub rodziców zmarłego, chociażby nie dziedziczyli po nim spadku.

Mają Państwo pytania dotyczące niniejszego artykułu bądź innych zagadnień dotyczących upadłości? Zapraszamy do kontaktu.