Nowelizacja prawa upadłościowego, która weszła w życie 24 marca 2020 r. usunęła przepisy, na podstawie których znaczna część wniosków o ogłoszenie upadłości była oddalana. Dotyczyło to przede wszystkim przedsiębiorców, którzy zaniechali złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie. Klienci zadają pytanie czy w takiej sytuacji możliwy jest ponowny wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej? W niniejszym artykule odpowiemy na to pytanie.
Rażące niedbalstwo bądź umyślne doprowadzenie do stanu niewypłacalności
Wedle przepisów prawa obowiązujących do 24 marca sąd oddalał wniosek, jeśli uznał, iż stan niewypłacalności jest wynikiem rażącego niedbalstwa lub umyślnego działania dłużnika. Podobnie rzecz miała się w sytuacji, gdy dłużnik będący przedsiębiorcą nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie.
Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej – co dalej?
Dość powszechna była informacja, iż po oddaleniu wniosku nie było możliwe ponowne zawnioskowanie o upadłość konsumencką. Nie znam jej źródła, ale zarówno na poprzednio obowiązujących przepisach, jak i obecnie możliwe jest ponowne zawnioskowanie o upadłość. Do 24 marca 2020 r. istotne jednak było to, aby zmieniła się sytuacja dłużnika. Chodzi tu o względy słuszności bądź humanitarne, na które dłużnik mógł się powoływać, aby ogłosić upadłość.
Obecnie upadły również może powoływać się na względy słuszności oraz humanitaryzmu. Będą one w szczególności przydatne, jeśli sąd odmówi ustalenia planu spłaty wierzycieli bądź umorzenia zobowiązań. Obecnie nie jest jednak konieczne powoływanie się na nie w sytuacji gdy zachowanie dłużnika było rażąco niedbałe. Upadłość konsumencka zostanie bowiem wtedy ogłoszona, tylko że plan spłaty wierzycieli będzie ustalony na dłuższy niż poprzednio okres.
Co można zrobić, jeśli sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?
W zdecydowanej większości przypadków odpowiedź jest krótka – zawnioskować ponownie. Konieczna będzie jednak analiza obecnej sytuacji dłużnika oraz uzasadnienia postanowienia w przedmiocie oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Dłużnik musi bowiem liczyć się z tym, że w razie oddalenia wniosku ze względu na umyślność bądź rażące niedbalstwo plan spłaty wierzycieli zostanie ustalony na okres dłuższy niż 36 miesięcy. Oddłużenie upadłego w upadłości konsumenckiej będzie zatem możliwe, tylko że z dłuższym planem spłaty wierzycieli.
Jeśli w działaniach dłużnika można doszukać się celowego działania w doprowadzeniu do niewypłacalności to wtedy sąd może odmówić oddłużenia.
Powaga rzeczy osądzonej
W sprawach dotyczących ogłoszenia upadłości dłużnika wobec którego oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie zachodzi powaga rzeczy osądzonej. Dotyczy to sytuacji, gdy wniosek był oddalony na przepisach obowiązujących do 24 marca 2020 r. Wynika to chociażby z postanowienia Sądu Najwyższego z 31 stycznia 2018 r. o sygn. I CSK 645/17. Wedle treści tego postanowienia, jeśli zmienił się stan prawny i są nowe przesłanki brane pod uwagę to ogłoszenie upadłości jest możliwe. Sytuacja dłużnika nie musi zatem ulegać zmianie i może on ponownie zawnioskować o upadłość konsumencką. Sama zmiana przepisów prawa powoduje, iż ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest możliwe. Z tym, że upadły musi liczyć się z konsekwencją ustalenia planu spłaty wierzycieli na okres do 84 miesięcy. Powaga rzeczy osądzonej bowiem obowiązuje w zakresie ustaleń poczynionych przez sąd i dotyczących przyczyn oddalenia wniosku. Zatem jak sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości, gdyż uznał działanie dłużnika za rażąco niedbałe, to sąd ponownie rozpoznający sprawę musi uwzględnić te ustalenia.
Ponowny wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej – podsumowanie
Konkludując możliwe jest ponowne zawnioskowanie o upadłość konsumencką. Nie jest tu istotna przyczyna oddalenia wniosku na poprzednio obowiązujących przepisach. Istotne są jednak ustalenia poczynione przez sąd, gdyż sąd ponownie rozpoznający sprawę będzie na nich bazował.