Nie każda działalność gospodarcza kończy się sukcesem. Rynkowa rzeczywistość bywa bezlitosna – nieprzewidziane zmiany gospodarcze, błędne decyzje zarządcze, nieuczciwi kontrahenci czy nagła utrata płynności finansowej mogą doprowadzić do bankructwa nawet najlepiej zapowiadającego się biznesu. W takich okolicznościach nie tylko sama spółka traci wypłacalność – mogą ją również stracić osoby nią zarządzające. Pojawia się wówczas pytanie: czy członek zarządu spółki z o.o. może się skutecznie oddłużyć poprzez upadłość konsumencką? Oddłużenie zarządu spółki z o.o. w upadłości konsumenckiej jest możliwe. Nie zawsze jednak jest łatwe i oczywiste.
Spis treści
Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. za długi spółki – co mówi prawo?
Zgodnie z ogólną zasadą, wynikającą z art. 151 § 4 Kodeksu spółek handlowych, wspólnicy spółki z o.o. nie odpowiadają za jej zobowiązania – ryzyko ograniczone jest do wniesionego kapitału zakładowego. Jednak w przypadku członków zarządu sytuacja wygląda inaczej. Artykuł 299 k.s.h. reguluje kwestie odpowiedzialności członków zarządu za niespłacone długi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w momencie, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Członek zarządu sp. z o.o. może uwolnić się od tej odpowiedzialności, jeśli wykaże, że:
- we właściwym czasie zgłosi wniosek o ogłoszenie upadłości;
- we właściwym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego;
- wydano postanowienie o zatwierdzeniu układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu;
- niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;
- pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, niewydania postępowania o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu wierzyciel nie poniósł szkody.
Przepis ten pełni funkcję ochronną wobec wierzycieli – w praktyce oznacza, że wierzyciel, który nie uzyskał zapłaty od spółki, może skierować roszczenie bezpośrednio wobec członka zarządu.
Może Cię zainteresować: przedawnienie roszczeń z art. 299 KSH
Odpowiedzialność zarządu spółki z o.o. za zobowiązania publicznoprawne
Należy również pamiętać o odpowiedzialności za zobowiązania publicznoprawne tj. za zobowiązania za zaległe składki ZUS oraz podatki. Przeniesienie tej odpowiedzialności ze spółki na członków zarządu odbywa się na podstawie decyzji administracyjnej. Droga do uzyskania tytułu wykonawczego jest zatem o wie szybsza niż w ramach postępowania cywilnego. Zgodnie z art. 116 Ordynacji podatkowej, za zaległości podatkowe spółek kapitałowych (w tym spółek w organizacji) odpowiadają solidarnie swoim majątkiem członkowie zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna. Przepis ten stosuje się odpowiednio do egzekwowania składek za ubezpieczenie społeczne.
Dowiedz się więcej o oddłużeniu w upadłości konsumenckiej
Skontaktuj się z nami - 58 352 1343 i sprawdź jak działamy.
KontaktKonieczność złożenia wniosku o upadłość w ustawowym terminie
W realiach gospodarczych niejednokrotnie dochodzi jednak do sytuacji, gdy zarząd nie decyduje się na złożenie wniosku o upadłość w przewidzianym terminie, licząc na poprawę sytuacji spółki. Niestety, taka strategia bywa ryzykowna – zwłaszcza gdy zadłużenie spółki rośnie, a wierzyciele kierują sprawę na drogę sądową. Termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest dość krótki i wynosi 30 dni od dnia zaistnienia stanu niewypłacalności spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W tym terminie członek zarządu spółki z o.o. powinien skutecznie zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeżeli nie zrobi tego w wyżej wskazanym terminie, ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku. Oznacza to, że może zostać obarczony odpowiedzialnością za spłatę długów spółki. Gdy do tego dojdzie to może okazać się, że majątek prywatny członka zarządu nie pozwali zaspokoić roszczeń wierzyciela. Pojawia się wtedy pytanie: co dalej ze spłatą zobowiązań?
Czy zarząd spółki z o.o. może skorzystać z upadłości konsumenckiej?
Rozwiązaniem w opisanej wyżej sytuacji może być oddłużenie zarządu spółki z o.o. w ramach upadłości konsumenckiej. Członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą bowiem uwolnić się od długów związanych z pełnieniem funkcji członka zarządu spółki z o.o. (a także osobistych – np. kredytu hipotecznego) w ramach upadłości konsumenckiej.
Jest też inna dobra wiadomość – po nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe z 2020 roku skorzystanie z instytucji upadłości konsumenckiej jest dużo łatwiejsze. Powód jest następujący: sąd upadłościowy nie oddala wniosku, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie albo na skutek rażącego niedbalstwa. W dalszym ciągu trzeba jednak spełnić pewne warunki, gdyż w innym przypadku dłużnik nie będzie posiadał konsumenckiej zdolności upadłościowej. Jak zatem w praktyce wygląda oddłużenie zarządu spółki z o.o. w upadłości konsumenckiej? Przede wszystkim nie można mieć statusu przedsiębiorcy oraz być osobą niewypłacalną.
Upadłość konsumencka dla zarządu spółki z o.o. – jakie warunki trzeba spełnić?
Jak wskazuje nazwa upadłość konsumencka jest przeznaczona dla osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Członek zarządu, który chce skorzystać z upadłości konsumenckiej, musi spełnić łącznie trzy następujące warunki:
- Posiadać status osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Oznacza to, że w dniu składania wniosku osoba fizyczna nie może prowadzić działalności gospodarczej. Sam fakt posiadania udziałów w spółce z o.o. nie wyklucza możliwości ogłoszenia upadłości – kluczowe znaczenie ma, czy dana osoba formalnie nie figuruje jako przedsiębiorca.
- Być niewypłacalny. Dłużnika za niewypłacalnego uznaje się w momencie, gdy nie jest w stanie regulować swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Zgodnie z art. 11 ust. 1a Prawa upadłościowego domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Zwłoka w spłatach powinna zatem być dłuższa niż trzy miesiące.
- Wykazać, że stan niewypłacalności ma charakter trwały. Wnioskodawca musi wykazać, że sytuacja finansowa nie ma charakteru przejściowego. Czyli, że nie istnieje realna perspektywa poprawy, a stan niewypłacalności będzie się utrzymywał.
Konsekwencje oddłużenia zarządu spółki z o.o. w upadłości konsumenckiej
Chociaż członek zarządu spółki z o.o. może skorzystać z upadłości konsumenckiej, to musi liczyć się z konsekwencjami. Te z kolei zależą od jego indywidualnej sytuacji. Członek zarządu spółki z o.o. powinien spodziewać się niżej wskazanych konsekwencji.
Sprzedaż majątku przez syndyka masy upadłości
Z dniem ogłoszenia upadłości majątek należący do upadłego albo nabyty w toku postępowania staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. Syndyk w toku postępowania będzie spieniężał majątek upadłego. Przykładowo, syndyk może sprzedać nieruchomość, samochód czy udziały w spółkach prawa handlowego. Upadły może jednak złożyć wniosek o wyłączenie mienia z masy upadłości.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie musi posiadać żadnego majątku, aby sąd ogłosił jego upadłość. Wymóg posiadania majątku o odpowiedniej wartości dotyczy bowiem tylko przedsiębiorców ogłaszających upadłość. Upadłość konsumencką można ogłosić, nie posiadając majątku, a nawet dochodów.
Może Cię zainteresować: wyłączenie auta z masy upadłości
Potrącenia z wynagrodzenia o pracę
Wysokość zajęcia wynagrodzenia przez syndyka określają przepisy Kodeksu Pracy oraz Kodeksu postępowania cywilnego i Prawa upadłościowego. Syndyk co do zasady zajmie połowę wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę. Kwotą wolną od zajęcia jest jednak minimalne wynagrodzenie w ujęciu netto, czyli na tzw. rękę. Takie same są zasady zajęcia wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia i umowy o dzieło, jeśli są one świadczeniami powtarzającymi się, których celem jest zapewnienie utrzymania bądź stanowiących jedyne źródło dochodu upadłego. Jeśli dłużnik pracuje jednocześnie na umowie o pracę oraz dorabia na umowie zlecenie, to syndyk będzie mógł zająć dodatkowy dochód z umowy zlecenie w całości, a dochód z umowy o pracę tylko w połowie bądź do wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Szerzej o potrąceniach z wynagrodzenia pisaliśmy w artykule: //lipinskikancelaria.pl/ile-wynagrodzenia-zajmuje-syndyk/
Oddłużenie zarządu spółki sp. z o.o. w ramach upadłości konsumenckiej – o trzeba czym pamiętać?
Przede wszystkim, aby skutecznie oddłużyć członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, należy pamiętać o terminach powstania roszczeń (wobec zarządu spółki) za zobowiązania spółki. Zbyt wczesne wniesienie wniosku o upadłość konsumencką może bowiem znacznie utrudnić bądź wręcz uniemożliwić całkowite oddłużenie. Z tego względu konieczne jest zweryfikowanie terminów powstawania roszczeń, które mają być ujęte na wniosku o upadłość konsumencką.
Przeniesienie odpowiedzialności za spłatę długów spółki z o.o.
Jeżeli członek zarządu złoży wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, zanim zostanie na niego przeniesiona odpowiedzialność za spłatę długów spółki, postępowanie upadłościowe nie obejmie tych długów. Gdy te roszczenia powstaną po ogłoszeniu upadłości, wierzyciele będą mogli ich dochodzić w trakcie postępowania upadłościowego, po ustaleniu planu spłaty, a nawet po całkowitym oddłużeniu upadłego. Przed podjęciem decyzji o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej należy zatem dokładnie przeanalizować sytuację spółki, aby postępowanie upadłościowe członka zarządu sp. z o.o. okazało się skuteczne. Trzeba bowiem pamiętać, że co do zasady ogłosić upadłość można raz na 10 lat (jeśli dojdzie do umorzenia części bądź całości zobowiązań).
Jak sporządzić wniosek o upadłość konsumencką członka zarządu spółki z o.o.?
Należy pamiętać o rzetelnym przygotowaniu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Postępowania upadłościowe byłych członków zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (obok postępowań upadłościowych byłych przedsiębiorców), należą do najtrudniejszych, pod kątem wykazania braku działań rażąco niedbałych w doprowadzeniu do niewypłacalności albo istotnego zwiększenia jej stopnia. Należy również szczegółowo uzasadnić wysokość ponoszonych przez upadłego kosztów gospodarstwa domowego oraz jego możliwości zarobkowe. W przeciwnym razie, sąd upadłościowy może ustalić plan spłaty na dłuższy okres, jednocześnie ustalając wysoką miesięczną ratę.
Kancelaria Lipiński i Wspólnicy gwarantem rzetelnej obsługi prawnej Twojej sprawy
Przed takim scenariuszem można się jednak uchronić. Jeżeli rozważasz upadłość konsumencką i jesteś przy tym członkiem zarządu spółki z o.o. to zapraszamy do kontaktu. Nasza kancelaria prowadzi jako syndyk dziesiątki postępowań upadłościowych zarówno osób fizycznych (w tym byłych przedsiębiorców czy członków zarządu spółek prawa handlowego), jak i spółek kapitałowych. Mamy doświadczenie zarówno jako pełnomocnicy, ale także jako syndyk. Pozwoliło nam to zgromadzić szerokie i bogate doświadczenia we wszelkich sprawach związanych z postępowaniami upadłościowymi, w tym upadłością konsumencką.
O autorze
Kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny specjalizujący się w restrukturyzacji przedsiębiorstw. W postępowaniach restrukturyzacyjnych pełni funkcję nadzorcy układu, nadzorcy oraz zarządcy sądowego. Pełni również funkcję syndyka w postępowaniach upadłościowych. Z powodzeniem nadzorował restrukturyzację dużych spółek kapitałowych, jak i działalności jednoosobowych.
Biegły z zakresu wyceny przedsiębiorstw i ekonomista. W swojej praktyce współpracuje z sądami restrukturyzacyjnymi oraz upadłościowymi. Reprezentuje również wierzycieli i dłużników w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych.
Od lat specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących niewypłacalności podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W swej praktyce dużą wagę przywiązuje do pogodzenia interesów dłużników oraz wierzycieli, co ma prowadzić do ograniczenia liczby ogłaszanych upadłości.