W tym artykule odpowiemy na pytanie czym jest plan spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej. Plan spłaty jest bowiem w większości przypadków najważniejszy dla dłużnika, który ogłosił upadłość. Jest to końcowy etap procesu oddłużania w upadłości konsumenckiej. W jednym z poprzednich wpisów na blogu pisaliśmy o możliwości uzyskania oddłużenia wskutek ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Nie będziemy zatem ponownie zagłębiać się w kwestie opisane w tym wpisie://lipinskikancelaria.pl/oddluzenie-upadlego-upadlosc-konsumencka/W niniejszym artykule wyjaśnimy szczegółowo czym jest plan spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej. Mianowicie odpowiemy między innymi na pytania:
Czym jest plan spłaty wierzycieli? W jaki sposób jest ustalany? Czy po ustaleniu planu można go zmienić na niekorzyść dłużnika? Czy po ustaleniu planu spłaty wierzycieli można go zmienić na korzyść dłużnika, czyli zmniejszyć wysokość raty?
Są cztery warianty ustalenia planu spłat: 
- na okres roku,
- na okres dwóch lat,
- do 36 miesięcy,
- od 36 do 84 miesięcy.
Spis treści
Oddłużenie w upadłości konsumenckiej bez planu spłat wierzycieli
Możliwa jest również sytuacja, w której sąd umorzy zobowiązania bez ustalania planu spłat wierzycieli. Będzie to jednak sporadycznie spotykane zakończenie postępowania upadłościowego. Ustawodawca przewiduje oddłużenie bez jakichkolwiek spłat tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdzie nie ma możliwości poprawy sytuacji finansowej upadłego. Przykładowo może to być ciężka choroba dłużnika. Co do zasady sąd będzie dążył do ustalenia planu spłat wierzycieli. Jeśli zaś na etapie orzekania w przedmiocie planu spłat możliwości zarobkowe upadłego będą niewystarczające do ustalenia spłat to sąd umorzy zobowiązania warunkowo. W naszej ocenie będą to również raczej sporadyczne przypadki. Co warte podkreślenia jest to opcja niekorzystna dla upadłego. Może bowiem zdarzyć się, że siedmioletni plan zostanie ustalony w piątym roku warunkowego umorzenia. Łącznie oddłużanie w upadłości potrwa zatem aż 12 lat. Wariant raczej mało atrakcyjny.Warunkowe umorzenie zobowiązań
Obecne przepisy zostały tak skonstruowane, aby motywować dłużników do uzyskiwania dochodu i spłacania wierzycieli. Często bowiem zdarzało się, że dłużnik pracował w szarej strefie. Ewentualnie uzyskiwał niski dochód nie pozwalający na ustalenie planu spłaty wierzycieli. Wedle obowiązujących od 24 marca 2020r. przepisów w takich sytuacjach sąd umorzy zobowiązania, ale warunkowo. To warunkowe umorzenie będzie na okres aż pięciu lat. W tym czasie sąd będzie mógł ustalić plan spłaty wierzycieli. W celu ustalenia planu spłat wierzyciele będą wykazywali dużą aktywność. Są oni uprawnieni do składania do sądu wniosków celem ustalenia planu spłat wierzycieli. Co więcej w trakcie warunkowego umorzenia zobowiązań upadły składa do sądu sprawozdania ze swojej sytuacji majątkowej i zawodowej. Jak widać ustawodawca, dość skutecznie motywuje dłużników do uzyskiwania dochodu celem spłaty wierzycieli. Rozsądnym zakończeniem postępowania upadłościowego będzie zatem ustalenie planu spłat wierzycieli.Warunkowe umorzenie a możliwości zarobkowe upadłego
Dłużnicy muszą zarazem mieć na uwadze to, że przy ustalaniu planu spłat sąd nie bierze pod wzgląd aktualnych dochodów upadłego. Sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego. Sąd ustala je w oparciu o doświadczenie zawodowe, wykształcenie oraz wszelkie dodatkowe kompetencje zawodowe, które posiada upadły. Może zatem zdarzyć się, że dochód upadłego wynosi 3.000,00 zł netto, a sąd ustali jego możliwości zarobkowe na kwotę 4.000,00 zł netto. Wtedy do ustalania planu spłaty wierzycieli zostanie uwzględniona właśnie kwota 4.000,00 zł netto.Kryteria ustalania planu spłat wierzycieli
Zgodnie z art. 491 (15) ustalając plan spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności w postępowaniu upadłościowym.Możliwości zarobkowe upadłego
Przygotowując wniosek o upadłość trzeba pamiętać o wyżej wskazanych wytycznych. Jak należy rozumieć możliwości zarobkowe upadłego? Z pewnością nie są to aktualnie osiągane dochody. Nie jest to jednak kwestia zero – jedynkowa. Sąd uwzględni bieżącą sytuację materialną upadłego, ale również jego doświadczenie zawodowe, wykształcenie oraz stan zdrowia. Oczywistym jest, że sąd nie nakaże upadłemu pracować po 14 godzin dziennie. Może go jednak „zmotywować” do generowania większego dochodu. Przykładowo może zdarzyć się, że upadły nie pracuje, a jego możliwości zarobkowe zostaną ustalone na kwotę 9.000,00 zł. Wtedy przy przyjęciu kosztów utrzymania upadłego na poziomie 2.000,00 zł miesięczna rata może zostać ustalona na kwotę około 7.000,00 zł. Na zmniejszenie możliwości zarobkowych upadłego wpływa z pewnością jego stan zdrowia. Jeśli sytuacja zdrowotna utrudnia osiąganie dochodu przy maksymalnym wykorzystaniu możliwości zarobkowych, to powinno to być uwzględnione przez sąd na etapie ustalana planu spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej.Koszty utrzymania
Sąd weźmie również pod wzgląd konieczność utrzymania upadłego oraz osób pozostających na jego utrzymaniu. Konstruując wniosek o ogłoszenie upadłości wskazane jest stosowanie argumentacji przemawiającej za tym, aby sąd przyjął koszty utrzymania na poziomie przeciętnym, a nie minimalnym. Różnica jest niebagatelna. Pamiętać należy, że im mniejsze koszty sąd przyjmie, tym większa może być miesięczna rata w ramach planu spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej.Wysokość niezaspokojonych zobowiązań w postępowaniu upadłościowym
Parametr ten może mieć duży wpływ na wysokość miesięcznej raty w ramach planu spłat. W szczególności jeśli dłużnik zadłużał się w sposób rażąco niedbały. Przykładowo jeśli dłużnik mając zadłużenie przekraczające jeden milion złotych zadłużył się dalej w ciągu jednego miesiąca o kolejne pół miliona złotych i następnie utracił wypłacalność, to sąd weźmie pod uwagę tę okoliczność na etapie ustalania planu spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej.Poziom zaspokojenia wierzycieli
Istotny jest również poziom zaspokojenia wierzycieli w postępowaniu upadłościowym. Prawda jest taka, że zdecydowana większość postępowań konsumenckich charakteryzuje się brakiem majątku, więc w przypadku takich sytuacji czynnik ten może (ale nie musi) mieć duże znaczenie. Sąd oczywiście uwzględnia również inne kwestie w celu zbadania tzw. moralności płatniczej dłużnika. Wymagane jest tu kompleksowe podejście.Długość planu spłat wierzycieli w upadłości konsumenckiej
W przypadku gdy w drodze wykonania planu spłaty wierzycieli dłużnik spłaci co najmniej 70% zobowiązań objętych planem spłaty wierzycieli (które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami ogólnymi Prawa Upadłościowego zostałyby uznane na liście wierzytelności), plan spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej zostanie ustalony przez sąd upadłościowy na okres nie dłuższy niż rok.To jest właśnie sytuacja, która może być w zasięgu dłużników posiadających nieruchomość. Co prawda zazwyczaj poziom zadłużenia znacznie przewyższa wartość nieruchomości, co będzie dyskwalifikować upadłego z uzyskania rocznego planu spłat. Wtedy upadły w razie spłaty zobowiązań w wysokości co najmniej 50% będzie mógł liczyć na ustalenie planu spłaty maksymalnie na dwa lata. W zdecydowanej większości przypadków wyżej wskazane sytuacje nie będą jednak mieć miejsca. Wtedy istotne będzie to w jaki sposób dłużnik doprowadził do stanu swojej niewypłacalności lub czy istotnie zwiększył jej stopień. Jeśli sąd uzna, że działania dłużnika w tym zakresie były umyślne bądź rażąco niedbałe to plan spłat wierzycieli zostanie ustalony na okres nie krótszy niż 36 miesięcy i nie dłuższy niż 84 miesiące. Wart zwrócenia uwagi jest zapis mówiący o tym, że do okresu planu spłat zalicza się czas, który minie po sześciu miesiącach od ogłoszenia upadłości (pod warunkiem, że upadły spłaci w całości koszty postępowania pokryte tymczasowo przez Skarb Państwa). Ustawodawca tym sposobem kładzie nacisk na to, aby postępowanie zostało zakończone w możliwie najszybszym terminie, co jest korzystne dla upadłego. W związku z tym zbyt długie trwanie postępowania upadłościowego może mieć przełożenie na skrócenie planu spłat.Plan spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej. Przygotowanie wniosku.
Wiele jest czynników mających wpływ na ustalenie długości planu spłat oraz jego miesięczną kwotę. Dopiero szczegółowa analiza sytuacji dłużnika oraz odpowiednie przygotowanie wniosku zagwarantuje sprawne uzyskanie oddłużenia. Przygotowanie wniosku wymaga sporego nakładu pracy w tym zgromadzenia odpowiedniej dokumentacji, która potwierdzi twierdzenia osoby wnioskującej o upadłość. Im staranniej wniosek zostanie przygotowany i zostaną wyjaśnione w nim wszelkie okoliczności dotyczące powstania zadłużenia oraz sytuacji dłużnika tym lepiej dla wnioskodawcy. Zalecam zatem sumiennie podejść do kwestii sporządzania wniosku o upadłość.Podsumowanie
Jeśli mają Państwo pytania dotyczące upadłości konsumenckiej to zapraszam do kontaktu z naszą kancelarią. Zweryfikujemy Państwa sytuację i podpowiemy czy upadłość jest odpowiednim rozwiązaniem Państwa kłopotów. Jeśli upadłość jest optymalnym wyjściem ze stanu niewypłacalności to przeprowadzimy cały proces oddłużania – od przygotowania dłużnika do złożenia wniosku do uzyskania postanowienia w przedmiocie umorzenia zobowiązań. Polecamy również:Formularz kontaktowy
O autorze
Kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny specjalizujący się w restrukturyzacji przedsiębiorstw. W postępowaniach restrukturyzacyjnych pełni funkcję nadzorcy układu, nadzorcy oraz zarządcy sądowego. Pełni również funkcję syndyka w postępowaniach upadłościowych. Z powodzeniem nadzorował restrukturyzację dużych spółek kapitałowych, jak i działalności jednoosobowych.
Biegły z zakresu wyceny przedsiębiorstw i ekonomista. W swojej praktyce współpracuje z sądami restrukturyzacyjnymi oraz upadłościowymi. Reprezentuje również wierzycieli i dłużników w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych.
Od lat specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących niewypłacalności podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W swej praktyce dużą wagę przywiązuje do pogodzenia interesów dłużników oraz wierzycieli, co ma prowadzić do ograniczenia liczby ogłaszanych upadłości.