INFORMACJE DLA WIERZYCIELI BIORĄCYCH UDZIAŁ W POSTĘPOWANIACH RESTRUKTURYZACYJNYCH I UPADŁOŚCIOWYCH

Co do zasady każda restrukturyzacja zakłada wyższy poziom zaspokojenia wierzyciela niż w upadłości czy egzekucji komorniczej. Dodatkowo część umorzonych zobowiązań stanowi koszt podatkowy dla wierzyciela. Rolą doradcy restrukturyzacyjnego jest sporządzenie odpowiednich kalkulacji wskazujących na poziom zaspokojenia w poszczególnych wariantach. Wierzyciele mogą wtedy rozstrzygnąć który wariant jest dla nich ekonomicznie uzasadniony.

Zasadnicza różnica tkwi w nadzorze sprawowanym przez licencjonowanego doradcę restrukturyzacyjnego, który pełni funkcję nadzorcy lub zarządcy. Wierzyciel ma pewność, że wykaz majątku dłużnika jest wiarygodny. W uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym wierzyciel może również skontaktować się z nadzorcą układu celem uzyskania informacji o możliwości wykonania układu. Poza tym wyciąg ze spisu wierzytelności stanowi dla wierzyciela tytuł egzekucyjny (nie dotyczy to jednak postępowania o zatwierdzenie układu). W związku z tym wierzyciel nie musi kierować do sądu pozwu o zapłatę (jeśli postępowanie restrukturyzacyjne zakończy się fiaskiem).

Przebieg postępowania restrukturyzacyjnego opisaliśmy dokładnie na naszym blogu.

Zgodnie z art. 11 ust. 1a prawa upadłościowego domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w ich (czyli co najmniej dwóch) wykonaniu przekracza trzy miesiące. Można zatem domniemywać, że po upływie trzech miesięcy od nieuregulowania zobowiązań pieniężnych, przedsiębiorca znajduje się już w stanie niewypłacalności. Zagrożenie niewypłacalnością wedle art. 6 ust. 3 prawa restrukturyzacyjnego występuje wtedy gdy sytuacja ekonomiczna dłużnika wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.

W prawie restrukturyzacyjnym wskazane są cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:

• postępowanie o zatwierdzenie układu,
• przyspieszone postępowanie układowe,
• postępowanie układowe,
• postępowanie sanacyjne.

Opis postępowań restrukturyzacyjnych znajdą Państwo na naszym blogu.

1. Wyższe zaspokojenie niż w egzekucji komorniczej lub upadłości. Propozycje układowe zakładają zazwyczaj wyższy poziom zaspokojenia niż w egzekucji. Dodatkowo jeśli na skutek zawarcia układu dojdzie do przedłużenia okresu spłaty zobowiązania to wierzyciel zyskuje dodatkowo odsetki. Dotyczy to jednak sytuacji gdy nie dochodzi do umorzenia zobowiązania.
2. Możliwość „wrzucenia“ w koszty umorzonych zobowiązań.
3. Dodatkowo wierzyciel może liczyć na dalszą współpracę z dłużnikiem. Dłużnik może oczywiście nie ma co liczyć na kredyt kupiecki, ale współpraca może być kontynuowana.

Doradca restrukturyzacyjny może być wybrany przez dłużnika bądź przez sąd. Doradca restrukturyzacyjny nie jest pełnomocnikiem dłużnika. Jego zadaniem jest doprowadzić do zawarcia porozumienia pomiędzy dłużnikiem i wierzycielami. Musi zatem zadbać o pogodzenie interesów wierzycieli oraz dłużnika. Jeśli propozycje układowe są niemożliwe do zrealizowania to doradca restrukturyzacyjny informuje o tym wierzycieli. Doradca restrukturyzacyjny pełni również nadzór nad majątkiem dłużnika. W postępowaniu sanacyjnym przejmuje zarząd majątkiem. W postępowaniu układowym oraz przyspieszonym postępowaniu układowym dłużnik musi mieć zgodę doradcy restrukturyzacyjnego na czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu. Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny może pełnić rolę:

• nadzorcy układu (postępowanie i zatwierdzenie układu oraz uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne),
• nadzorcy sądowego (przyspieszone postępowanie układowe i postępowanie układowe),
• zarządcy sądowego (co do zasady postępowanie sanacyjne),
• nadzorcy wykonania układu (po zatwierdzeniu układu przez sąd doradca obejmuje funkcję nadzorcy wykonania układu).

Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego - również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Działaniami sanacyjnymi są czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją. Sanacja przeznaczona jest zazwyczaj dla przedsiębiorców z zaawansowanym stanem niewypłacalności. Układ w postępowaniu restrukturyzacyjnym jest porozumieniem pomiędzy wierzycielami i dłużnikiem. Dłużnik przedstawia plan restrukturyzacji swojego przedsiębiorstwa oraz propozycje układowe dotyczące jego zobowiązań. Propozycje te poddawane są głosowaniu na zgromadzeniu wierzycieli. Restrukturyzacja zobowiązań polega w szczególności na częściowe umorzeniu zobowiązań, rozłożeniu na raty, odroczeniu terminu płatności, czy konwersji wierzytelności na udziały lub akcje. Zadaniem postępowania restrukturyzacyjnego jest zaspokojenie wierzycieli przy jednoczesnym zachowaniu prze przedsiębiorstwa dłużnika. Warto w tym miejscu wskazać, że zaspokojenie wierzycieli odbywa się w wyższym stopniu niż w postępowaniu upadłościowym. Zawarcie układu powinno być zatem również w interesie wierzycieli.

Standardowe i najczęściej spotykane propozycje układowe w restrukturyzacji wskazane są w art. 156 prawa restrukturyzacyjnego i należą do nich:  1) odroczenie terminu wykonania; 2) rozłożenie spłaty na raty; 3) zmniejszenie wysokości; 4) konwersję wierzytelności na udziały lub akcje; 5) zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.

Nie. Nadzorca lub zarządca sądowy sporządza spis wierzytelności i wierzyciele nie muszą zgłaszać swoich wierzytelności. Do sporządzonego spisu wierzytelności można wnieść sprzeciw (dotyczy postępowania układowego i sanacyjnego).

Przyjęcie układu przez wierzycieli

Układ zostanie przyjęty jeśli wypowie się za nim większość wierzycieli, którym przysługuje prawo głosu i którzy uczestniczą w głosowaniu. Oznacza to, że większości tej nie liczymy od liczby wszystkich wierzycieli, ale tylko od tych którzy głosowali. W związku z tym jeśli któryś z wierzycieli nie odda głosu to może okazać się, że zostanie przegłosowany przez pozostałych. Aby głosowanie było ważne to w głosowaniu musi udział wziąć co najmniej 1/5 wszystkich wierzycieli uprawnionych do głosowania. Dodatkowo za układem muszą wypowiedzieć się wierzyciele, którzy posiadają 2/3 wierzytelności uprawniających do głosowania – tzw. większość kapitałowa. Podsumowując, aby układ został przyjęty to muszą być spełnione warunki: – musi zagłosować co najmniej 1/5 wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem, – spośród tej 1/5 większość musi opowiedzieć się za przyjęciem układu, – ta większość musi reprezentować 2/3 sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom.

W takiej sytuacji dłużnik, jak i wierzyciele mogą złożyć uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika. Termin na wniesienie wniosku wynosi 14 dni od wydania postanowienia o umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego albo postanowienia o odmowie zatwierdzenia układu. Wyciąg ze spisu wierzytelności (sporządza go nadzorca lub zarządca sądowy) będzie stanowić tytuł wykonawczy (nie dotyczy to spisu sporządzanego w postępowaniu o zatwierdzenie układu). Wierzyciele będą mogli zatem rozpocząć egzekucje komornicze. W przypadku postępowania układowego oraz przyspieszonego postępowania układowego możliwe jest również wniesienie wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego.

Od momentu wprowadzenia Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ), czyli od 01 grudnia 2021 r. głosowanie możliwe jest co do zasady przez system teleinformatyczny KRZ. Wierzyciel musi mieć zatem utworzone konto w KRZ. W sytuacji gdy zostanie zwołane zgromadzenie wierzycieli możliwe jest również oddanie głosu na zgromadzeniu. Wierzyciel może wtedy oddać głos ustnie do protokołu lub poprzez pozostawienie karty do głosowania.

Tak, informacji tych udziela licencjonowany doradca restrukturyzacyjny pełniący funkcję nadzorcy układu w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym bądź postępowaniu o zatwierdzenie układu. W pozostałych postępowaniach opinia o możliwości wykonania układu przedstawiana jest przez doradcę restrukturyzacyjnego na zgromadzeniu wierzycieli.

Przebieg postępowania upadłościowego opisaliśmy dokładnie na naszym blogu.

Zgłoszenie wierzytelności (art. 235-237; art. 239 – 241)

1. Zgłoszenia wierzytelności dokonuje się syndykowi, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ) w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w KRZ.
2. Jeżeli wierzyciel zgłosi wierzytelność po upływie terminu to musi zapłacić zryczałtowane koszty w kwocie 1.010,49 zł (stan na 2023 r.) na rachunek bankowy masy upadłości wskazany na zawiadomieniu o ogłoszeniu upadłości (bądź wskazany przez syndyka na późniejszym etapie), które zostało wysłane do wierzyciela.
3. Jeżeli wierzyciel spóźni się ze zgłoszeniem wierzytelności tak bardzo, że syndyk już wcześniej złożył projekt planu spłaty wierzycieli albo informację, że nie ma podstaw do sporządzenia planu spłaty to zgłoszenie wierzytelności nie zostanie rozpoznane (art. 491(14) ust. 6 ).
4. Nie muszą (ale mogą) dokonywać zgłoszenia swoich wierzytelności pracownicy oraz wierzyciele, których wierzytelności są zabezpieczone hipoteką, zastawem lub innymi ograniczonymi prawami rzeczowymi.
5. Zgłoszenia wierzytelności dokonuje się na wzorze określonym przez Ministra Sprawiedliwości.
6. Zgłoszenie wierzytelności syndykowi przerywa bieg przedawnienia.
7. W przypadku braku zgłoszeń wierzytelności sąd może wydać postanowienie o umorzeniu zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli (art. 491(14) ust. 5 ).
8. Prawa oraz prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości należącej do upadłej, które nie zostały ujawnione w księdze wieczystej zgłasza się do sędziego wyznaczonego (do sądu), a nie do syndyka.

Zgłoszenia wierzytelności zdecydowana większość wierzycieli dokonuje przez system teleinformatyczny Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ). W tym celu konieczne jest założenie konta w tym systemie. Do zgłoszenia wierzytelności w systemie KRZ jest specjalnie dedykowany formularz. Niektórzy wierzyciele mogą wciąż zgłaszać swoje wierzytelności w postaci "papierowej". Przykładowo wierzytelności wynikające z alimentów.

Wierzyciel, aby mieć możliwość uzyskania zaspokojenia swojej wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, to musi zgłosić swoją wierzytelność. Zgłoszenia wierzytelności dokonuje się przez system teleinformatyczny KRZ. wzory pism w postępowaniu upadłościowym. Po skutecznym dokonaniu zgłoszenia wierzytelności wierzyciel staje się uczestnikiem postępowania. Będzie mógł wnieść sprzeciw od listy wierzytelności bądź zarzuty dotyczące opisu i oszacowania przedsiębiorstwa lub nieruchomości upadłego. Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku planu podziału funduszy masy upadłości.  Poza tym wierzyciel ma wgląd w akta sprawy, które prowadzone są w kancelarii syndyka. Wierzyciel może również wnieść skargę na czynności syndyka. Zażalenie na postanowienie o ogłoszeniu upadłości (art. 54a)

1. Zażalenie na postanowienie o ogłoszeniu upadłości może wnieść wierzyciel, który uważa, że sądy polskie nie posiadają jurysdykcji do rozpoznawania sprawy upadłościowej dłużnika. Wierzyciel, którego siedziba lub miejsce zwykłego pobytu w dniu ogłoszenia upadłości znajdowały się w Polsce może wnieść zażalenie w terminie tygodnia od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Jeżeli siedziba lub miejsce zwykłego pobytu znajdowały się za granicą termin do wniesienia zażalenia wynosi 30 dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Zażalenie będzie rozpoznawał Sąd Okręgowy w XXXXXXXX. Należy je wnieść za pośrednictwem Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku Wydział VI Gospodarczy do spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych, ul. Piekarnicza 10, 80-126 Gdańsk.

Skarga na czynności syndyka (art. 491(12a))

1. Jeżeli upadły, albo wierzyciel, albo inna osoba uważa, że syndyk dokonał czynności niezgodnie z prawem to może wnieść skargę na czynności syndyka.
2. Skargą wnosi się w terminie 7 dni.
3. Skargę rozpoznaje sąd, ale wnosi się ją bezpośrednio do syndyka (adres: Krzysztof Lipiński, Kancelaria Doradcy Restrukturyzacyjnego, ul. Henryka Sienkiewicza 11/2, 80-227 Gdańsk)
4. Syndyk w terminie 3 dni skargę przekazuje do sądu albo ją uwzględnia.

Z aktami postępowania można zapoznać się w kancelarii syndyka - dotyczy to wyłącznie postępowania prowadzonego wobec osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. W przypadku pozostałych postępowań upadłościowych akta postępowania prowadzone są przez sąd. Syndyk bądź sąd powinni udostępnić wgląd w akta za pomocą stanowiska z komputerem.

Syndyk może sporządzać plany podziału funduszy masy upadłości w trakcie postępowania upadłościowego. Jeśli sporządzane są częściowe plany podziału to na zakończenie postępowania sporządzany jest dodatkowo ostateczny plan podziału. Plany podziału sporządzane są po zatwierdzeniu przez sędziego komisarza listy wierzytelności w całości bądź w części.